Tàu chở Clinker tại Cảng Fico “khẳm mẹp”, chuẩn bị rời bến.

Vừa qua, đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Tây Ninh đã ra quân kiểm tra giao thông đường thuỷ dọc theo sông Vàm Cỏ Đông đoạn qua địa phận tỉnh nhà, dài 120km. Những gì ghi nhận được cho thấy tình hình an toàn giao thông đường thuỷ nội địa vẫn còn nhiều điều đáng lo ngại.

Dưới sông tuỳ tiện

Ở hạ lưu sông, đoạn từ bến đò xã Phước Chỉ, huyện Trảng Bàng đến bến phà Bến Đình xã Cẩm Giang, huyện Gò Dầu, đoàn kiểm tra đã phát hiện một tàu chuyên dùng biển số LA- 05921 đang bốc dỡ đá xây dựng từ trên tàu xuống một bãi đá bờ phải sông (tính từ hướng hạ lưu lên) thuộc địa bàn huyện Gò Dầu. Trên tàu có hai thanh niên và một phụ nữ đang trông coi tàu. Một trong hai thanh niên tên Cường cho biết: “Trên tàu hiện không có thuyền trưởng, vì thuyền trưởng vừa về Vĩnh Long để dự đám tang ông nội. Giấy phép hành nghề, đăng kiểm, đăng ký của tàu thuyền trưởng đã… cầm theo”. Đoàn kiểm tra lập biên bản, chuyển về chốt kiểm soát giao thông đường thuỷ nội địa Vàm Trảng (huyện Trảng Bàng) xử lý.

Ở đoạn giữa sông tình hình còn phức tạp hơn. Phía trên phà Bến Đình khoảng 500 mét, một chiếc tàu sắt đang cắm vòi hút cát giữa lòng sông. Khi đoàn kiểm tra đến, trên tàu không có thuyền trưởng, tàu cũng không có giấy phép khai thác cát, không có lệnh điều động, không đặt phao báo hiệu. Đã vậy con tàu còn chứa cát khẳm đến nỗi mất vạch báo mực nước. Một trong hai công nhân có mặt gọi điện cho thuyền trưởng, hơn nửa giờ sau thuyền trưởng tên Phạm Văn Lơ, 60 tuổi, mới xuất hiện. Đoàn kiểm tra lập biên bản xử phạt hành chính và giữ bằng của ông thuyền trưởng vì lỗi vắng mặt khi đang làm nhiệm vụ, tàu hết hiệu lực đăng kiểm và chở cát quá tải.

Ngay sau khi rời tàu khai thác cát, đoàn kiểm tra phát hiện một tàu chuyên dùng biển số LA- 05067, chở đá “khẳm mẹp” đang lưu thông. Đoàn tiến hành kiểm tra thì phát hiện trên tàu cũng không có thuyền trưởng, chỉ có… con trai của thuyền trưởng tên Võ Văn Tâm, 25 tuổi đang ung dung điều khiển tàu. Anh Tâm xuất trình một biên nhận về việc xử phạt của Cảnh sát giao thông đường thuỷ nội địa tỉnh Bình Dương và trình bày: “Cha tôi vừa quay về để Bình Dương nộp phạt, nên giao cho tôi lái tàu thay”. Đoàn kiểm tra đã lập biên bản xử phạt tàu LA- 05067 về lỗi chở quá tải và tài công không có bằng lái tàu.

Chiếc tàu này khai thác cát cách bờ sông chỉ khoảng 5 mét .

Tại Cảng Fico, đoàn kiểm tra phát hiện một tàu chở clinker, biển số HD- 1277, khẳm đến nỗi không thể nào khẳm hơn đang chuẩn bị rời cảng. Trên tàu có một người đàn ông trạc 50 tuổi nhưng ông này không nhận mình là thuyền trưởng hay chủ tàu. Đoàn kiểm tra liên hệ với Cảng Fico, lãnh đạo cảng cũng vắng mặt. Mãi đến hơn 30 phút sau, mới có hai nhân viên của Cảng đến làm việc với đoàn. Hai nhân viên này từ chối mọi câu trả lời và chỉ đóng vai trò chứng kiến đoàn kiểm tra lập biên bản tàu chở hàng quá tải trọng.

Tại bến phà Cây Ổi- điểm qua lại giữa 2 xã Hoà Thạnh và Phước Vinh (đều thuộc huyện Châu Thành), chiếc xà lan biển số TN- 0247 chở 9 hành khách đều không mặc áo phao khi rời bến. Khi thấy đoàn kiểm tra tới, người điều khiển phà mới hối hả kêu hành khách mặc áo phao vào. Mới tháng trước (ngày 18.8), chủ phà từng cam kết với đoàn kiểm tra: sẽ từ chối chở khách nếu như khách không chịu mặc áo phao. Bản thân người điều khiển phà tên Nguyễn Văn Khoa cũng không mặc áo phao và không xuất trình được bằng lái khi điều khiển phương tiện qua sông.

Một trường hợp vi phạm bị đoàn kiểm tra liên ngành phát hiện, xử phạt.

Ở thượng nguồn sông, đoạn gần bến đò Bực Lở, thuộc địa bàn ấp Phước Trung, xã Phước Vinh, huyện Châu Thành, đoàn kiểm tra bắt gặp quả tang một chiếc tàu sắt khai thác cát cách bờ sông chỉ khoảng 5 mét. (Theo quy định, tàu chỉ được phép khai thác cách bờ 20 mét). Kiểm tra hai người đang hút cát trên tàu thì cả hai đều không có giấy phép khai thác cát. Mặt khác, từ năm 2013 đến nay, chiếc tàu khai thác cát này vẫn chưa được đăng kiểm. Tình trạng khai thác cát bừa bãi làm sạt lở bờ sông đang gây bức xúc cho nhiều hộ dân làm ăn, sinh sống ven bờ.

Tại bến đò Trung Dân cũng thuộc địa bàn ấp Phước Trung, xã Phước Vinh, đoàn tiến hành kiểm tra một chiếc tàu biển số VL- 14357, đang cặp bến trái phép để lấy gạch từ cơ sở sản xuất Lạc Hồng xuống tàu. Mặc dù gạch chưa chất hết xuống tàu nhưng con tàu đã bị khẳm vượt mức quy định. Tàu đăng ký 140 tấn nhưng tại thời điểm kiểm tra, nó đã “cõng” khoảng 200 tấn. Người quản lý tàu không xuất trình được bất kỳ loại giấy tờ gì. Đoàn kiểm tra yêu cầu người quản lý gọi điện thoại cho chủ tàu thì nhận được câu trả lời: máy của ông chủ bận suốt, không gọi được!

Cách cơ sở sản xuất gạch Lạc Hồng khoảng 100 mét, có hai chiếc tàu khác cũng đang lấy gạch. Một chiếc tàu sắt có trọng tải khoảng 250 tấn, mang biển số TV- 4419 và một chiếc tàu gỗ, trọng tải khoảng 100 tấn, biển số BTr- 10714. Điều đáng nói là bến bãi này chưa được Nhà nước cấp phép hoạt động nhưng đã lắp hệ thống băng chuyền từ trên bờ xuống rất quy mô, kiên cố. 

Cũng trên sông Vàm Cỏ Đông, đoàn kiểm tra đã tiến hành là việc với 3 chiếc tàu chở đá khác, cả 3 tàu đều có vi phạm. Như tàu biển số VL- 12394, chở đá khẳm vượt mức cho phép, tàu chở xi măng biển số VL- 14432, không có bằng thuyền trưởng, tàu chở gạch biển số BTr- 0684 chở quá tải, không giấy đăng ký, còn giấy đăng kiểm thì quá hạn đến... 7 năm.

Trên bờ búa xua

Trên sông đã thế, các hoạt động bến bãi trên bờ cũng bát nháo không kém. Trên địa bàn huyện Gò Dầu, đoàn kiểm tra phát hiện rất nhiều bến bãi vi phạm các quy định về giao thông hàng hải và đường thuỷ nội địa. Tại khu vực cầu Bàu Nâu (ấp Đá Hàng, xã Hiệp Thạnh) đoàn đã lập biên bản đối với chủ tàu Võ Tấn Phong, sinh năm 1978, ngụ Chợ Mới, An Giang neo đậu phương tiện để bốc xếp hàng hoá ở nơi không phải vùng nước của bến thuỷ nội địa. Một số bến bãi cũng bị lập biên bản đình chỉ vì hoạt động chưa có giấy phép của cơ quan chức năng như doanh nghiệp (DNTN) Hải Đăng Khoa và Tấn Lộc. Tại thời điểm kiểm tra, DNTN Hải Đăng Khoa vắng mặt chủ doanh nghiệp, chỉ có một công nhân điều khiển xe cần cẩu bánh xích tên Châu Văn Nhân, trạc 40 tuổi đang đổ đá lên xe tải. Anh Nhân cho biết, doanh nghiệp chưa có giấy phép kinh doanh.

Tương tự là bến Tấn Lộc, cũng ở ấp Đá Hàng, xã Hiệp Thạnh, chủ doanh nghiệp là ông Nguyễn Tấn Lộc thừa nhận chưa thực hiện đầy đủ các quy định về khai thác bến bãi. Một số doanh nghiệp khác được đoàn hướng dẫn, nhắc nhở tuân thủ đúng các quy định về khai thác bến thuỷ nội địa.

Một bãi đá không có giấy phép kinh doanh vẫn hoạt động.

Tại rạch An Hoà, huyện Trảng Bàng, đoàn kiểm tra làm việc với  một cơ sở đóng tàu thuyền không có giấy phép kinh doanh. Tại cơ sở này, có hai chiếc vỏ lãi vừa hạ thuỷ. Trên bờ còn hai chiếc khác đang được thi công dang dở. Ông Nguyễn Văn Thạnh, chủ cơ sở phân bua: “Ở đây chỉ đóng lai rai vài chiếc cho bà con đi lại vào mùa nước nổi, còn mùa khô cả nhà tôi đi làm ruộng kiếm sống, chứ không có làm nghề này”. Tuy nhiên, theo lời của một thành viên trong đoàn kiểm tra: “Năm 2012, chúng tôi đã kiểm tra cơ sở này một lần, cơ sở không có giấy phép hành nghề, đoàn đã lập biên bản đình chỉ hoạt động nhưng đến nay vẫn chưa khắc phục”. Trước hành vi tái phạm của cơ sở, đoàn kiểm tra đã lập biên bản đình chỉ hoạt động, buộc chủ cơ sở tiến hành làm các thủ tục theo quy định.

Phải mạnh tay

Qua kiểm tra thực tế hơn 20 tàu, phà, bến bãi ven sông Vàm Cỏ Đông, có thể thấy hầu hết các nơi bị “sờ” tới đều có xảy ra hiện tượng vi phạm từ lỗi nhẹ đến lỗi nghiêm trọng. Cho dù nhẹ hay nghiêm trọng thì đó đều là những hành vi có thể dẫn đến tai hoạ khó lường như chìm tàu, sạt lở bờ, chết người... Hiện nay, công tác kiểm tra đường thuỷ nội địa chỉ tiến hành mỗi năm một hoặc hai lần. So với hoạt động nhộn nhịp, có phần lộn xộn bát nháo của các phương tiện trên sông thì tần số kiểm tra như vậy là quá ít. Để chấn chỉnh tình hình vi phạm tại các bến bãi và hoạt động giao thông đường thuỷ, thiết nghĩ cần tăng cường nhiều hơn nữa công tác kiểm tra, kiểm soát, đồng thời cũng cần mạnh tay hơn nữa đối với những kẻ cố tình vi phạm, coi thường kỷ cương phép nước.

Đại Dương - Thái Hoà