Vụ án “Tranh chấp đòi lại tài sản” giữa Công ty TNHH MTV cao su 30-4 Tây Ninh (nay là Công ty TNHH MTV 30-4 Tây Ninh) và ông Võ Quan Huy cùng những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan kéo dài từ năm 2008 đến nay, gây khó khăn trong việc thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội, thiệt hại rất lớn cho địa phương; gây thất thoát lớn cho doanh nghiệp của tỉnh và cho ngân sách của Nhà nước.

Về diễn biến vụ việc, ngày 22.3.2023, Toà án nhân dân tỉnh Tây Ninh đã tuyên Bản án phúc thẩm số 109/2023/DS-PT có hiệu lực pháp luật. Cơ quan Thi hành án dân sự đang tổ chức thi hành án phải tạm dừng do ngày 14.11.2023, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 313/QĐ-VKS-DS theo hướng huỷ các bản án dân sự sơ thẩm và phúc thẩm của Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Tây Ninh để xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm, kéo dài thủ tục tố tụng đối với việc giải quyết vụ án.

Để giải quyết vụ việc bảo đảm đúng quy định, chặt chẽ về hồ sơ, tài liệu và bảo vệ quyền, lợi ích của Nhà nước, UBND tỉnh thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành theo Quyết định số 171/QĐ-UBND, ngày 23.1.2024 kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất của Công ty TNHH MTV 30-4 Tây Ninh liên quan đến toàn bộ diện tích đất ông Võ Quan Huy đang sử dụng, toạ lạc tại ấp Bến Kinh, xã Đôn Thuận, thị xã Trảng Bàng; đã ban hành Kết luận kiểm tra số 2476/KL-UBND, ngày 14.8.2024 làm rõ các nội dung kháng nghị giám đốc thẩm của Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Kết quả rà soát lại toàn bộ nội dung vụ án đã làm rõ các vấn đề và tình hình thực tiễn tại địa phương để công tác xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm một cách khách quan, toàn diện, đầy đủ các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ và diễn biến kéo dài của vụ án, nhất là xem xét đến các yếu tố lịch sử trong công tác quản lý đất đai còn nhiều khó khăn tại địa phương:

Thứ nhất, khẳng định rõ nguồn gốc đất tranh chấp (đo đạc thực tế 58,6 ha) là của Nhà nước và thuộc quyền quản lý, sử dụng của Công ty cao su 30-4, cụ thể: Ngày 10.7.1992 và ngày 12.1.1993, Nông trường cao su Bời Lời ký Hợp đồng kinh tế số 01/HĐNT và số 02/HĐNT với ông Võ Quan Huy về việc nhận đất trồng mía; tổng diện tích theo hợp đồng là 70 ha; thời hạn hợp đồng là 11 năm; thời hạn hợp đồng đến năm 2003, 2004.

Tuy nhiên, đến năm 2004, khi hết thời hạn sản xuất theo hợp đồng, Nông trường cao su Bời Lời tiến hành thanh lý hợp đồng, nhưng ông Huy không bàn giao lại đất theo quy định mà cố tình trì hoãn, kéo dài thời gian sản xuất, dẫn đến Công ty Cao su 30-4 (nay là Công ty TNHH MTV 30-4 Tây Ninh) phải khởi kiện để đòi lại đất của Nhà nước.

Thứ hai, quá trình sử dụng đất sản xuất, ông Huy đã vi phạm về nội dung thoả thuận trong hợp đồng, cụ thể theo hợp đồng giữa Nông trường và ông Huy, mục đích để trồng mía và không được trồng loại cây khác khi không được sự đồng ý của Nông trường.

Tuy nhiên, theo biên bản thanh lý hợp đồng nhận đất trồng mía và nợ thuế còn tồn đọng ngày 28.3.2004 tại văn phòng Nông trường thể hiện, khi hết thời hạn hợp đồng, ông Huy chưa bàn giao lại đất cho Nông trường đối với diện tích trồng dưa hấu do phải chờ thu hoạch xong.

Đồng thời theo biên bản về việc thoả thuận thi hành án ngày 12.7.2023 tại Chi cục Thi hành án dân sự thị xã Trảng Bàng thể hiện, ông Huy xin dời việc thi hành bản án dân sự phúc thẩm của Toà án nhân dân tỉnh Tây Ninh đến ngày 15.2.2024 với lý do đang thu hoạch chuối.

Quá trình sử dụng diện tích đất nêu trên, ông Huy đã cho ông Nguyễn Sơn Hải, bà Nguyễn Thị Kim Huê sử dụng diện tích 1.748,9m²; ông Nguyễn Chí Trung, bà Phạm Thị Mỹ Lang sử dụng diện tích 411,3m² để cất nhà và trồng cây lâu năm trên đất; đây là việc sử dụng đất trái với mục đích sử dụng đất của ông Huy, vi phạm các thoả thuận theo hợp đồng với Nông trường đã ký kết.

Thứ ba, khi xét xử sơ thẩm, phúc thẩm lần 2, Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Tây Ninh đã làm rõ các nội dung theo Quyết định giám đốc thẩm số 217/2010/DS-GĐT, ngày 21.5.2010 của Toà án nhân dân tối cao: diện tích đất tăng thêm là đất của Nông trường vì khi giao đất Nông trường không đo đạc cụ thể, tứ cận đất khi giao cho ông Huy đều giáp đất của Nông trường và các hộ dân, ông Huy không chứng minh được trong phần đất ông đang sử dụng có diện tích riêng của ông.

Hợp đồng kinh tế không thoả thuận khi kết thúc hợp đồng ông Huy phải được bồi thường khi trả lại đất; khi nhận đất ông Huy biết đất có nhiều cây rừng, cỏ dại nên phải khai hoang mới sử dụng được, ông Huy không có phản tố yêu cầu bồi thường công khai phá nên không có cơ sở xem xét là có căn cứ.

Về tiền thuê đất, hợp đồng quy định ông Huy không phải nộp tiền thuê đất mà phải nộp thuế nông nghiệp, phí quản lý cho Nông trường; từ năm 2004 đến năm 2009, ông Huy sử dụng đất nhưng Công ty phải nộp tiền thuê đất cho Nhà nước đối với diện tích đất ông Huy quản lý sử dụng trái phép, Công ty không yêu cầu ông Huy trả bất kỳ khoản tiền nào, kể cả tiền thuê đất mà chỉ yêu cầu trả tiền thuê đã nộp vào ngân sách Nhà nước 2.894.665.235 đồng (từ ngày 1.1.2009 đến ngày 13.10.2022 là có lợi cho ông Huy).

Do đó, bản án dân sự sơ thẩm và phúc thẩm của Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Tây Ninh tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Công ty TNHH MTV 30-4 Tây Ninh về tranh chấp đòi lại tài sản đối với ông Võ Quan Huy; buộc ông Huy, bà Xuân và những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan có nghĩa vụ tháo dỡ, di dời các tài sản trên đất và trả lại đất cho Công ty.

Về những tài sản hợp pháp của ông Huy được hình thành trên đất sẽ được giải quyết riêng (nếu có tranh chấp, do ông Huy không hợp tác trong quá trình kiểm đếm xác định giá trị tài sản trên đất); đồng thời buộc ông Huy, bà Xuân có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do chậm thực hiện nghĩa vụ giao trả đất cho Công ty số tiền 2.894.665.235 đồng là hoàn toàn có căn cứ, đúng pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ông Huy trong quá trình giải quyết vụ án.

Bên cạnh đó, xét toàn bộ quá trình ký hợp đồng sử dụng đất của ông Huy từ năm 1992 đến nay (hơn 30 năm), thấy rằng ông Huy không thực hiện đúng nghĩa vụ theo hợp đồng.

Cụ thể, ông Huy sử dụng đất trái mục đích với các thoả thuận theo hợp đồng đã ký kết với Nông trường (trồng dưa hấu, trồng chuối, xây dựng nhà ở… mà không phải trồng mía); khi hợp đồng hết hạn vào năm 2004, các bên đã lập biên bản thanh lý hợp đồng, nhưng ông Huy vẫn không giao trả lại đất mà cố tình tiếp tục canh tác để hưởng các hoa lợi trên đất không đúng quy định, gây thất thu nguồn tiền thuê đất nộp vào ngân sách Nhà nước, dẫn đến Công ty TNHH MTV 30-4 Tây Ninh phải khởi kiện ông Huy để đòi lại tài sản là quyền sử dụng đất thuộc Nhà nước nhằm phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Thứ tư, việc tranh chấp kéo dài gây ra những tác động tiêu cực đến tình hình chính trị tại địa phương, gây khó khăn cho công tác quản lý đất đai đối với các trường hợp tương tự trên địa bàn. Bởi vì:

Vụ án “Tranh chấp đòi tài sản” giữa Công ty TNHH MTV 30-4 Tây Ninh và ông Võ Quan Huy kéo dài từ năm 2007 đến nay (hơn 16 năm), trải qua 2 lần xét xử sở thẩm tại Toà án nhân dân thị xã Trảng Bàng, 2 lần xét xử phúc thẩm tại Toà án nhân dân tỉnh Tây Ninh và 1 lần xem xét giám đốc thẩm của Toà án nhân dân tối cao, nhưng vẫn chưa thu hồi lại được đất của Nhà nước.

Hiện nay, ông Huy vẫn đang canh tác các loại cây ăn trái và thu lợi không đúng quy định, việc này sẽ dẫn đến nhiều hộ dân khác cũng cố tình trì hoãn, kéo dài như ông Huy để được hưởng lợi bất hợp pháp và gây khó khăn trong việc quản lý đất đai, thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, gây thất thoát rất lớn nguồn thu của ngân sách Nhà nước.

Qua xem xét toàn bộ nội dung vụ án, ngày 12.3.2025, Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 02/QĐ-VKS-DS về rút toàn bộ Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm; Toà án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định đình chỉ xét xử Giám đốc thẩm vụ án dân sự số 58/2025/QĐ-TA, ngày 20.3.2025. Bản án số 109/2023/DS-PT, ngày 22.3.2023 của Toà án nhân dân tỉnh Tây Ninh có hiệu lực thi hành.

Với tinh thần thượng tôn pháp luật, các bên có liên quan cần nghiêm chỉnh chấp hành phán quyết của Toà án để xử lý dứt điểm vụ việc, tạo môi trường thuận lợi để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong thời gian tới.

Thiên Tâm