Một thành viên của HTX rau an toàn Rỗng Tượng thu hoạch cà tím.

Kinh tế tập thể (KTTT) nòng cốt là hợp tác xã (HTX) có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Chính vì thế, KTTT luôn được Đảng và Nhà nước khuyến khích phát triển. Tuy nhiên, cho đến nay, KTTT vẫn chưa thể phát triển đúng với tầm vóc, vị thế của mình do còn nhiều khó khăn. Một trong những khó khăn là HTX thiếu nguồn vốn để phát triển sản xuất.

Ngày 5.5.2014, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 976/QĐ-UBND về việc thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Tây Ninh, trực thuộc UBND tỉnh, uỷ thác cho Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh quản lý. Năm 2015, ngân sách tỉnh đã cấp đủ vốn điều lệ cho Quỹ hoạt động là 20 tỷ đồng. Tuy nhiên đến nay, Quỹ chỉ mới giải ngân cho 1 dự án với số tiền 1 tỷ đồng.

Bà Lâm Thị Có– Phó Giám đốc phụ trách kinh doanh của HTX sản xuất- thương mại- dịch vụ nông nghiệp Phước Ninh (huyện Dương Minh Châu) cho biết, mức vay từ Quỹ hỗ trợ phát triển Hợp tác xã chưa phù hợp với tình hình sản xuất thực tế. Theo Điều lệ của Quỹ: mức cho vay đối với từng dự án tối đa không quá 80% tổng mức đầu tư và không quá 1 tỷ đồng đối với một dự án lĩnh vực nông nghiệp và lĩnh vực công thương; không quá 5 tỷ đồng đối với một dự án lĩnh vực xây dựng, giao thông vận tải; các lĩnh vực còn lại không quá 500 triệu đồng đối với một dự án. Riêng trên địa bàn xã Phước Ninh, chỉ một phương án phát triển mô hình lúa chất lượng cao, ký hợp đồng bao tiêu đầu ra, thì tổng đầu tư đã hơn 10 tỷ đồng. Đối với lĩnh vực thuỷ sản, đầu tư con giống, thức ăn và thu mua toàn bộ sản phẩm cho nông dân, phương án đầu tư cũng từ 12 – 15 tỷ đồng. Do đó, mức cho vay chỉ 1 tỷ đồng cho dự án thuộc lĩnh vực nông nghiệp là quá ít ỏi, chỉ như “muối bỏ biển”.

Hiện nay, nhiều chính sách về hỗ trợ sản xuất nông nghiệp đã được Chính phủ ban hành, nhưng thực tế thì nông dân khó tiếp cận, kể cả đối với HTX, trong khi hầu hết các HTX đang gặp khó khăn về nguồn vốn. Còn việc tiếp cận vốn ngân hàng của các HTX chỉ ở mức thấp và số lượng ít. Đến cuối năm 2015, chỉ có 4 HTX vay vốn các tổ chức tín dụng trên địa bàn, với dư nợ hiện nay là 1,1 tỷ đồng. Theo ông Nguyễn Xuân Hiền- Phó Giám đốc chi nhánh NHNN tỉnh, các HTX không tiếp cận được vốn ngân hàng có nhiều lý do, chủ yếu là năng lực tài chính của các HTX yếu, phương án sản xuất kinh doanh chưa rõ ràng, tính hiệu quả không cao, nên chưa đáp ứng được yêu cầu của các ngân hàng thương mại. Bên cạnh đó, nhiều HTX không có sổ sách rõ ràng, không rõ năng lực tài chính, do đó việc giải quyết cho vay sẽ gặp khó khăn.

Ông Nguyễn Duy Hậu– Giám đốc Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh cho biết, để có thể giải ngân, các HTX phải đáp ứng được các yêu cầu về cơ sở pháp lý, tài sản thế chấp và phải có dự án hiệu quả. Đa số các HTX khó tiếp cận với Quỹ là do không đáp ứng được một trong những điều kiện này. Trong năm 2015 đã có 6 HTX đến Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tiếp cận nguồn vốn, trong đó có 4 HTX hoàn thành dự án đầu tư gửi đến cho đơn vị. Tuy nhiên, chỉ mới có HTX dịch vụ chăn nuôi Hiệp Phát là có hồ sơ đầy đủ, hoàn chỉnh, đơn vị đã thẩm định, trình Hội đồng quản lý Quỹ và đã giải ngân. Còn các HTX khác thì hồ sơ vẫn còn đang trong quá trình bổ sung hoặc còn những vướng mắc như dự án không phù hợp với quy chế cho vay, thời hạn xin vay và số tiền vay vượt quá quy chế hay thẩm định dự án không mang lại hiệu quả.

Bên cạnh đó, lĩnh vực KTTT còn những hạn chế ngay từ nội tại. Tính đến cuối năm 2015, toàn tỉnh có 98 HTX, quỹ tín dụng nhân dân (gọi chung là HTX) với 47.193 thành viên và 101,61 tỷ đồng vốn điều lệ. Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, chỉ có 38 HTX hoạt động khá tốt, 36 HTX trung bình, yếu kém và 17 HTX ngưng hoạt động 7 HTX không xếp loại do mới thành lập cuối năm 2015). Từ những con số nêu trên cho thấy, hiệu quả hoạt động của các HTX còn quá thấp. Ngoài ra, trình độ cán bộ quản lý HTX còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Văn Thắng cho biết, cần xác định rõ những khó khăn để có những giải pháp khắc phục. Cụ thể như: tỷ lệ THT, HTX hoạt động hiệu quả không cao; trình độ nguồn nhân lực còn hạn chế và một số cơ chế chính sách như về đất đai, đào tạo, khoa học công nghệ, con người, vốn… chưa đến được nhiều tới các HTX. Để kinh tế tập thể tiếp tục phát triển, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các sở, ngành tỉnh liên quan tổng hợp tình hình tiếp cận các chính sách, những khó khăn, vướng mắc của HTX để tham mưu cho UBND tỉnh có những giải pháp cụ thể, nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo mọi điều kiện cho HTX phát triển. Bên cạnh đó, Quỹ hỗ trợ phát triển HTX cần phải có những phương án để tháo gỡ, giải ngân được nguồn vốn.

TRÚC LY