Xe tải chở đất từ dự án ao cá của Công ty Miền Đông.

Tháng 9.2011, UBND tỉnh Tây Ninh ký quyết định thu hồi 183.711,4 m2 đất tại ấp Tân Thuận, xã Hưng Thuận, do Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh quản lý và giao cho Công ty Miền Đông thuê nuôi thuỷ sản. Trong quá trình thực hiện dự án, Công ty Miền Đông tính toán dôi dư một lượng đất khá lớn (khoảng 60.806m3 đất san lấp) nhưng không có nhu cầu nên giao cho địa phương sử dụng vào các công trình công cộng trên địa bàn huyện Trảng Bàng.

Theo đề nghị của Sở TN&MT, tháng 5.2013, UBND tỉnh có văn bản cho chủ trương về việc sử dụng số đất dôi dư trên, đồng thời giao Sở TN&MT chủ trì phối hợp với UBND huyện Trảng Bàng giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện của Công ty Miền Đông.

Đất đi đâu... ai mà biết!

Theo báo cáo của UBND xã Đôn Thuận với đoàn thanh tra, xã đã lên kế hoạch sử dụng nguồn đất san lấp trên để thi công 2 công trình đường giao thông nông thôn ở địa phương với khối lượng đất san lấp là 5.100m3. Hai công trình gồm đường tổ 2, ấp Thuận Lợi (dự kiến sử dụng 2.700m3 đất) và đường tổ 1 cũng thuộc ấp Thuận Lợi.

Đến thời điểm thanh tra, đường tổ 2 đã thi công xong. Đường tổ 1 chưa thi công do gặp khó khăn trong giải phóng mặt bằng và chưa vận động được nhân dân đóng góp tiền thi công nên UBND xã Đôn Thuận tạm lưu giữ 1.680m3 đất tại nhà ông Phạm Văn Minh (chủ cửa hàng vật liệu xây dựng Thanh Thuý) để chờ thi công.

Đoàn thanh tra đã làm việc trực tiếp với lãnh đạo UBND xã Đôn Thuận (vào tháng 6.2014) và ghi nhận: tổng khối lượng đất dùng thi công tuyến đường tổ 2, ấp Thuận Lợi chỉ khoảng 1.800m3. Trong đó, cửa hàng vật liệu xây dựng Thanh Thuý thi công 40 chuyến- tương đương 400m3; doanh nghiệp tư nhân Thành Sang thi công 140 chuyến, tương đương 1.400m3. Còn 900m3 đất bị “nhót” thực tế là do UBND xã… tự kê khống, nâng lên để “hỗ trợ đơn vị thi công”.

Nguyên nhân của việc làm này, theo giải trình của UBND xã, là do gặp khó khăn trong việc vận động tiền từ nhân dân nên phải nâng số đất sử dụng làm đường lên cao hơn so với thực tế để “lấy đất trả công” cho đơn vị thi công. Chủ trương nâng trữ lượng được UBND xã thông qua Đảng uỷ xã nhưng không xin ý kiến UBND huyện Trảng Bàng. UBND xã Đôn Thuận có “thoả thuận bằng miệng” với đơn vị thi công là không được bán đất ra ngoài tỉnh, còn đơn vị thi công bán đi đâu UBND xã… không biết!

Đoàn thanh tra xác định xã Đôn Thuận thiếu kiểm tra, giám sát, không có cán bộ giám sát hoạt động thi công nên không ghi nhận được thực trạng sử dụng đất san lấp khai thác ở ao cá của Công ty Miền Đông. Trong quá trình thi công đường, doanh nghiệp tư nhân Thành Sang đã bán cho cửa hàng vật liệu xây dựng Thanh Thuý 1.680m3 đất lẽ ra được dùng vào việc thi công các công trình công cộng trên địa bàn huyện Trảng Bàng nhưng UBND xã Đôn Thuận “không nắm được”.

Sau khi kiểm tra hồ sơ, đoàn thanh tra tiến hành đo đạc thực tế tuyến đường tổ 2, ấp Thuận Lợi thì lại tiếp tục phát hiện sai phạm. So sánh với số liệu báo cáo của UBND xã Đôn Thuận, khối lượng đất san lấp mà UBND xã không sử dụng làm đường nhưng vẫn kê khống trong hồ sơ là 1.040m3 (không phải chỉ 900m3 như xã đã báo cáo ban đầu).

Ông Phạm Trung Hiếu, đại diện doanh nghiệp tư nhân Thành Sang cho đoàn thanh tra biết, ông có ký hợp đồng thi công đường số 2 với trưởng ấp Thuận Lợi và vận chuyển từ ao cá Công ty Miền Đông 2.700m3. Tổng chi phí thi công công trình này là 135 triệu đồng, trong đó tổng số tiền vận động của nhân dân là 45 triệu đồng. Tổng số đất ông “tuỳ nghi sử dụng” để trừ tiền thi công theo thoả thuận với UBND xã là 900m3 (trị giá 45 triệu đồng). Do xã còn thiếu tiền thi công tuyến đường trên nên ông Hiếu đã tự ý lấy thêm 140m3 đất đem bán.

Theo báo cáo của UBND xã Hưng Thuận với đoàn thanh tra, đến thời điểm thanh tra, xã đã lập kế hoạch sử dụng 58.283m3 đất san lấp lấy từ ao cá Công ty Miền Đông để thi công 17 công trình. Trong đó, đã có 53.110m3 đất được vận chuyển ra khỏi khu vực khai thác. Khối lượng đất thực tế sử dụng làm đường là 43.160m3 và khối lượng đất UBND xã kê khống để “trừ tiền thi công” là 9.950m3.

Làm việc trực tiếp với lãnh đạo UBND xã Hưng Thuận, đoàn thanh tra ghi nhận UBND xã này đã sử dụng đất lấy từ Công ty Miền Đông trước khi có chủ trương của UBND tỉnh để làm đường Lồ Ồ. Tương tự Đôn Thuận, UBND xã Hưng Thuận cũng thiếu kiểm tra, giám sát nên để xảy ra hiện tượng vận chuyển đất ra khỏi địa phận xã với khối lượng bao nhiêu xã không nắm được. UBND xã cũng đổi đất san lấp lấy sỏi, phún để thi công một số công trình. Khi các công trình được thi công hoàn thành, UBND xã không tổ chức nghiệm thu, đánh giá tình hình sử dụng đất san lấp cũng như chi phí thực hiện mà chỉ giao cho ban vận động, ban giám sát công khai trước dân.

Đoàn thanh tra đã kiểm tra ngẫu nhiên 4 công trình đường giao thông nông thôn. Kết quả cho thấy, công trình đường tổ 2, ấp Xóm Suối, số lượng đất san lấp mà UBND xã không sử dụng làm đường so với hồ sơ báo cáo là 814m3; đường tổ 4, ấp Tân Thuận có khối lượng đất kê khống là 1.213m3; đường tổ 9, ấp Cầu Xe có khối lượng đất kê khống là 3.453m3; đường tổ 10, ấp Cầu Xe có 2.143m3 đất không được sử dụng làm đường nhưng UBND xã vẫn ghi trong hồ sơ.

Như vậy, chỉ với 4 tuyến đường này, đoàn thanh tra đã phát hiện hàng ngàn mét khối đất bị kê khống. Trả lời tình trạng này, UBND xã Hưng Thuận cho rằng ngoài việc dùng đất san lấp trừ tiền thi công các công trình, xã còn dùng 1.700m3 đất san lấp để đổi đất phún. Còn phần chênh lệch còn lại, UBND xã Hưng Thuận không biết… đi đâu.

Xe chở đất từ ao cá Công ty Miền Đông đem đi Củ Chi để bán.

Đại diện doanh nghiệp tư nhân Thành Sang- là đơn vị thi công đường tổ 4, ấp Tân Thuận và đường tổ 2, ấp Xóm Suối cho biết đã nhận 6.150m3 đất để thi công 2 tuyến đường trên. Tổng chi phí thi công là 162 triệu đồng, tiền vận động từ dân được 76 triệu đồng. Doanh nghiệp này được xã “hỗ trợ” 1.650m3 - tức dùng đất làm đường trừ tiền thi công, quy ra tiền là 41,25 triệu đồng (đơn giá 25.000 đồng/m3). Do xã còn nợ gần 45 triệu đồng nên doanh nghiệp này đã lấy thêm 873m3 đất đem bán.

Đại diện doanh nghiệp tư nhân Thành Sơn- đơn vị thi công đường tổ 9 và tổ 10, ấp Cầu Xe cho biết, đã nhận 11.500m3 đất để thi công hai tuyến đường này. Tổng chi phí thi công là 261 triệu đồng nhưng xã chỉ vận động nhân dân được gần 160 triệu đồng nên phải “cấn” 2.800m3 đất - tương đương 70 triệu đồng cho doanh nghiệp. Do xã còn nợ hơn 30 triệu đồng nên doanh nghiệp tự ý lấy bán thêm 900m3 đất để “trừ nợ”.

Còn những điều mập mờ

 Kết luận thanh tra, Giám đốc Sở TN&MT nhận định: việc UBND xã Đôn Thuận và Hưng Thuận tự nâng khối lượng đất san lấp để trừ tiền thi công là chưa đúng với tinh thần chỉ đạo của UBND tỉnh (chỉ sử dụng đất để phục vụ thi công công trình đường giao thông nông thôn, đường giao thông nội đồng).

Trước đây, Báo Tây Ninh có phản ánh tình trạng mua bán đất san lấp từ việc khai thác, sử dụng đất lấy từ ao cá Công ty Miền Đông- đúng với thực tế đã diễn ra. Do đó, Sở TN&MT yêu cầu UBND 2 xã Đôn Thuận và Hưng Thuận cần nghiêm túc kiểm điểm các cá nhân, tập thể có liên quan những thiếu sót, sai phạm như đã nêu.

Như vậy, kết luận thanh tra của Sở TN&MT so với những thông tin mà Báo Tây Ninh phản ánh trước đây có sự thống nhất chung: UBND hai xã Đôn Thuận và Hưng Thuận đã thiếu trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát quá trình khai thác, sử dụng đất san lấp lấy từ ao cá của Công ty Miền Đông, để xảy ra tình trạng mua bán trái quy định; kê khống số lượng đất thực tế sử dụng làm đường. Tuy nhiên, vẫn còn có nhiều điểm mập mờ chưa được làm sáng tỏ. Có những sai phạm rõ ràng có liên quan đến một vài cán bộ hai xã trên nhưng chưa được khẳng định. Báo Tây Ninh sẽ tiếp tục thông tin vấn đề này đến bạn đọc.

BẢO TÂM