Phía dưới cổng chào ấp văn hoá Cẩm An là một khu chợ tự phát.

Xây dựng ấp, khu phố văn hoá là cả một quá trình với sự chung tay góp sức của tập thể khu dân cư. Việc công nhận danh hiệu ấp, khu phố văn hoá phải dựa theo các tiêu chuẩn được cấp có thẩm quyền ban hành.

Điều đáng nói là hiện nay, có nhiều ấp, khu phố tuy đã được công nhận đạt chuẩn văn hoá nhưng trên thực tế lại diễn ra nhiều vấn đề đáng lo ngại. Dễ thấy nhất là trình trạng buôn bán lấn chiếm lòng, lề đường hoặc tổ chức việc cưới, việc tang mang nặng tính phô trương, hình thức.

Chợ tự phát đâu cũng có

Tại ấp văn hoá Cẩm An, xã Cẩm Giang, huyện Gò Dầu, đập vào mắt người đi đường là cái cổng chào khang trang nhưng ngay bên dưới đó là cảnh một khu chợ tự phát với đủ thứ thịt, cá, rau, củ, quả… bày bán la liệt, hầu hết đều không được che đậy, ruồi nhặng bu đầy.

Bên cạnh đó là nước thải, rác thải được xả tràn ra đường. Chợ tự phát nên không có nơi giữ xe mà một số hộ chiếm dụng lòng đường làm nơi giữ xe cho khách. Một người dân sinh sống gần đó cho biết: khu chợ tự phát này hình thành đã lâu, thỉnh thoảng lực lượng chức năng của xã có đến tém dẹp nhưng rồi đâu lại vào đấy.

Tưởng đâu khi ấp Cẩm An được công nhận đạt danh hiệu ấp văn hoá, tình trạng xô bồ, bát nháo sẽ không còn, ngờ đâu nó vẫn cứ hằng ngày tái diễn. Ông Trần Văn Long- trưởng ấp Cẩm An cho biết, ấp này duy trì danh hiệu ấp văn hoá được 7 năm, còn khu chợ tự phát tồn tại kéo dài đã hơn 20 năm.

Đây chính là vấn đề khó khăn của địa phương. Mặc dù án bộ ấp cũng thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở các hộ kinh doanh chấp hành nghiêm chỉnh quy định Nhà nước, không tái diễn hành vi lấn chiếm lòng, lề đường, thế nhưng tình hình vẫn không được cải thiện. Để giải quyết triệt để tình trạng này rất cần sự phối hợp của các cơ quan chức năng và sự nâng cao ý thức trách nhiệm từ phía người dân.

Trong lúc phóng viên làm việc thì ngay phía trước văn phòng ấp Cẩm An có một chiếc xe tải bán nón bảo hiểm lưu động đang hoạt động.

Tương tự, tại ấp văn hoá Bông Trang, xã Thạnh Đức, huyện Gò Dầu cũng có một khu chợ tự phát nằm ngay bên đường, thường xuyên nhộn nhịp người mua, kẻ bán. Người bán thịt, cá, rau cải… cứ vô tư đổ rác, nước thải ra đường, trông rất nhếch nhác.

Khi chúng tôi đến liên hệ, chỉ nhận được câu trả lời qua điện thoại của trưởng ấp Bông Trang rằng đây là… vấn đề nhạy cảm, là khó khăn chung, tồn tại lâu dài.

Việc giải quyết tình hình nằm ngoài khả năng của ấp, nên ấp chỉ nhắc nhở các hộ kinh doanh giữ gìn vệ sinh môi trường, không lấn chiếm lòng đường ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông vậy thôi. Ấp Bông Trang đã được công nhận ấp văn hoá 3 năm nay, nên… quyết tâm giữ vững danh hiệu này.

Trên địa bàn các phường ở thành phố Tây Ninh không khó để bắt gặp cảnh tượng lòng, lề đường thường xuyên bị chiếm dụng để kinh doanh, chẳng hạn như một số nơi trên đường Cách Mạng Tháng Tám, trước cổng Bệnh viện Đa khoa tỉnh…

Còn ở thị trấn Hoà Thành, huyện Hoà Thành, buổi tối khó tìm được khoảng trống cho người đi bộ trên vỉa hè đường Hùng Vương vì nơi đây cũng bị chiếm dụng để thực hiện chức năng khác- trừ việc đi lại. Vậy mà các khu phố (bao gồm cả các “chợ tự phát” trên) đều đạt danh hiệu khu phố văn hoá, mới lạ!

Muôn kiểu... không văn minh 

Khi chúng tôi đặt vấn đề về việc quản lý các điểm kinh doanh karaoke trên địa bàn, lãnh đạo UBND phường IV, thành phố Tây Ninh cho biết: theo quy định, các điểm karaoke không được hoạt động quá 24 giờ. Thời gian qua, phường đã thường xuyên tiến hành kiểm tra các điểm kinh doanh karaoke và đã xử lý các điểm vi phạm quy định Nhà nước.

Đối với tình trạng các quán bar mở nhạc ồn ào, do UBND phường không có thiết bị kiểm tra nên chỉ báo với cơ quan chức năng Thành phố để phối hợp thực hiện.

Trên địa bàn phường IV có nhiều quán nhậu bán thâu đêm dọc tuyến đường Nguyễn Văn Rốp nhưng phường không thể xử lý vì Nhà nước không có quy định giới hạn về thời gian kinh doanh ăn uống, chỉ nhắc nhở các chủ quán phải bảo đảm an ninh trật tự và giữ gìn vệ sinh môi trường.

Đường Nguyễn Văn Rốp có nhiều điểm karaoke, quán ăn hoạt động nhộn nhịp vào ban đêm.

Tình trạng lấn chiếm lề đường để kinh doanh phía trước chợ phường IV trên đường Nguyễn Thái Học là rất đáng quan tâm. Cứ vào ban đêm, cả một đoạn vỉa hè dài gần 300m trước chợ lại biến thành khu chợ đêm với đủ các loại sản phẩm được bày bán. Người mua dựng xe ngay dưới lòng đường, gây cảnh mất an toàn giao thông và mất mỹ quan đô thị.

Theo tiêu chuẩn công nhận ấp, khu phố văn hoá, phải có từ 70% trở lên hộ gia đình thực hiện các quy định về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; không có hành vi truyền bá và hành nghề mê tín dị đoan.

Đến tìm hiểu thực tế tại ấp Trường Xuân, thuộc xã Trường Hoà, huyện Hoà Thành- nơi giữ vững danh hiệu ấp văn hoá đã 13 năm vào một buổi trưa cuối tuần, chúng tôi nghe thấy những âm thanh chói tai vang lên từ dàn karaoke của một nhà nọ trong xóm ấp.

Người dân quanh đấy cho biết họ đã quen bị “tra tấn” lỗ tai như thế. Mỗi khi có tiệc tùng như mừng sinh nhật, mừng tân gia, đám giỗ, thôi nôi... nhiều hộ tại đây thuê dàn nhạc sống về nhà chơi cả ngày lẫn đêm, gây ồn ào cả xóm.

Một người đàn ông tên T, 52 tuổi có phần mỉa mai khi bảo: hoạt động văn nghệ trong ấp này rất sôi nổi; nhiều nhà có dàn karaoke cứ tha hồ “hát với nhau” khiến những người lớn tuổi như ông gặp phiền toái do bị mất ngủ. Tội nhất là bọn trẻ chẳng học hành gì được.

Một hình ảnh quen thuộc tại các ấp, khu phố- kể cả ấp, khu phố văn hoá là các hộ gia đình mỗi khi có việc cưới thường chiếm cả lòng đường để dựng rạp và kéo dài tiệc tùng trong một, hai ngày, gây cản trở giao thông bất chấp sự khó chịu của người khác.

Những trường hợp tương tự ít được các địa phương nhắc nhở, chấn chỉnh. Thật ra xử lý những trường hợp như vậy là vấn đề khá tế nhị nên cấp chính quyền lắm khi cũng e ngại. Lãnh đạo UBND một phường chia sẻ với phóng viên: có lần một hộ gia đình nọ- vốn là dân kinh doanh có tổ chức lễ tang cho người thân và đã chiếm cả một đoạn đường dài để dựng rạp.

Tuy thế địa phương rất ngại lên tiếng vì nghĩ câu “nghĩa tử là nghĩa tận”. Thế nhưng khi tang chủ cho quàn quan tài đến ngày thứ 4 thì phường đã phải đến lập biên bản, nhắc nhở. Tuy đã cam kết chấp hành ngay nhưng phải qua ngày hôm sau, tang chủ mới tiến hành việc an táng. Trước hành vi vi phạm này, địa phương… không biết phải xử lý ra sao.

Một hộ gia đình đưa cả dàn loa công suất lớn ra lề đường để phục vụ tiệc cưới.

Một hiện tượng vi phạm khác cũng khá phổ biến tại các đám tang, đám cúng cô hồn là thói quen đốt hàng mã. Thường vào ngày mùng 2 hoặc 16 âm lịch hằng tháng những người làm nghề kinh doanh hay tổ chức cúng cô hồn.

Thời điểm này, đây đó trên các tuyến đường chính ở thành phố Tây Ninh và huyện Hoà Thành lại xuất hiện cảnh người dân đốt hàng mã cúng kiếng.

Nhiều người sau khi cúng xong, vứt bánh cúng, muối gạo ra đường, vừa lãng phí vừa gây mất vệ sinh đường phố. Chẳng biết tại sao trên địa bàn các ấp, khu phố văn hoá vẫn còn nhiều người nặng mê tín như thế? 

Không thể xuề xoà

Theo một cán bộ Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, thẩm quyền xử lý, chấn chỉnh các hành vi vi phạm như đã kể trên thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương, cụ thể là cấp xã.

Thiết nghĩ, để các ấp, khu phố văn hoá đạt chất lượng một cách đúng thực chất, mỗi địa phương cùng với ngành chức năng cần phối hợp đẩy mạnh việc vận động, tuyên truyền, giáo dục người dân chấp hành nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống văn hoá, văn minh ở khu dân cư. Bên cạnh đó có lẽ cũng cần những biện pháp xử lý nghiêm khắc, đủ tính răn đe hơn đối với các hành vi vi phạm.

HUỲNH PHÁT - THANH NHI