Đối tượng chính sách ở Tây Ninh được quan tâm chăm sóc thường xuyên.

Từ nhận định trên, NQ 494 cũng xác định: “Tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với hộ người có công với cách mạng đang ở nhà tạm hoặc nhà bị hư hỏng nặng từ nguồn ngân sách Nhà nước và huy động sự tham gia của xã hội, gia đình; chỉ đạo việc xây dựng tiêu chí hỗ trợ và rà soát đối tượng cần hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa nhà ở, cân đối ngân sách để thực hiện cơ bản xong trong hai năm 2012 - 2013”. Thực hiện NQ trên, ngày 26.4.2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg  (QĐ22) hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở. Theo quyết định này, ưu tiên giải quyết số hộ cần hỗ trợ mà các địa phương đã báo cáo cho đoàn giám sát của Quốc hội.

Đã làm từ trước...

Tại Tây Ninh, theo số liệu của tỉnh báo cáo với đoàn giám sát của Quốc hội (tháng 2.2012), toàn tỉnh có 116 căn nhà cần xây mới và 170 căn cần sửa chữa. Sau đó, do nhu cầu bức thiết về nhà ở của các đối tượng người có công, lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo ngành chức năng cùng các địa phương trong tỉnh thực hiện xây nhà ở cho các gia đình chính sách.

Với quyết tâm của toàn hệ thống chính trị, trong 2 năm 2012 và 2013, theo số liệu của Sở Lao động-Thương binh và Xã hội (Sở LĐ-TB&XH), toàn tỉnh đã xây mới được 103/116 căn. Số còn lại (13 căn) qua rà soát thực tế cho thấy cần chuyển sang sửa chữa 1 căn; không hỗ trợ 9 căn do đối tượng không có nhu cầu hoặc đối tượng được hưởng đã chết và cũng có trường hợp không đúng đối tượng; chỉ có 3 căn được chuyển sang năm 2014.

Như vậy, trước khi có QĐ 22 của Thủ tướng Chính phủ, Tây Ninh đã bắt tay vào việc xây dựng nhà ở cho người có công với cách mạng. Tuy nhiên con số nhà ở của các đối tượng cần sửa chữa (lúc này là 171 căn) vẫn chưa thực hiện được.

Ngày 5.9.2013, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1770/QĐ-UBND (QĐ 1770) phê duyệt Đề án hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở để làm căn cứ và tạo thuận lợi cho các sở, ngành, huyện, thị thực hiện đầy đủ tinh thần Quyết định 22 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, đối tượng được hỗ trợ nhà ở là những người có tên trong danh sách người có công với cách mạng do Phòng LĐ-TB&XH các huyện, thị xã quản lý tại thời điểm 15.6.2013 (ngày QĐ 22 có hiệu lực thi hành) là người đang sinh sống và có đăng ký hộ khẩu thường trú trước thời điểm trên tại nhà ở, mà nhà bị hư hỏng nặng phải xây dựng lại, hoặc nhà bị hư hỏng, dột nát cần phải sửa chữa phần khung, tường, thay mái.

Tiếp theo đó, trên cơ sở các thông tư hướng dẫn của Bộ Xây dựng, Bộ Tài Chính, ngày 9.5.2014 UBND tỉnh Tây Ninh ban hành Kế hoạch số 1037/KH-UBND triển khai thực hiện Đề án hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở với tổng số căn nhà xây mới lên tới 506.

Việc thực hiện Kế hoạch trên được chia làm 2 giai đoạn trong năm 2014: giai đoạn 1 đến hết quý III xây mới 244 căn. Giai đoạn 2 đến hết quý IV xây mới 262 căn. Kế hoạch còn phân công cụ thể các sở, ngành liên quan và địa phương tổ chức thực hiện.

Trong đó Sở Xây dựng là cơ quan thường trực, chủ trì, thống nhất danh sách, mức hỗ trợ, nhu cầu và nguồn kinh phí hỗ trợ nhà ở trên cơ sở thẩm định, tổng hợp của Sở LĐ-TB&XH, gửi Sở Tài Chính và Sở Kế hoạch - Đầu tư tham mưu UBND tỉnh bố trí nguồn ngân sách hỗ trợ.

Sở LĐ-TB&XH chịu trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, thẩm định các hộ người có công với cách mạng về nhà ở do các địa phương xét duyệt và tổng hợp kết quả rà soát, báo cáo UBND tỉnh; phối hợp với các sở, ngành hướng dẫn, kiểm tra, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức, thực hiện Đề án.

UBND cấp huyện chỉ đạo Phòng LĐ-TB&XH, UBND xã, phường, thị trấn phối hợp với các tổ chức trên địa bàn thực hiện việc đối chiếu, lập danh sách các hộ được hỗ trợ, bảo đảm việc hỗ trợ đúng đối tượng; UBND xã, phường, thị trấn niêm yết công khai danh sách các hộ được hỗ trợ nhà ở tại trụ sở cơ quan.

Vẫn còn có đối tượng chính sách đang ở trong những căn lều như thế này!

Nhưng có kịp ?

Với cách làm kể trên, thực tế Tây Ninh đã đi trước một bước về việc lo nhà ở cho đối tượng người có công. Thế nhưng cho đến nay, gần hết tháng cuối quý III.2014, số nhà ở hỗ trợ người có công trong giai đoạn 1 vẫn… chưa được triển khai xây dựng. Nguyên nhân của sự trì trệ này là do đâu? Đi tìm lời đáp cho câu hỏi này, có thể xác định được hai nguyên nhân: một là số liệu về đối tượng cần hỗ trợ chưa chính xác; hai là vấn đề kinh phí.

Theo báo cáo của Sở LĐ-TB&XH, đối tượng người có công với cách mạng được hỗ trợ nhà ở theo QĐ 22, được phân bổ trong giai đoạn 1 có 244 trường hợp. Thế nhưng sau khi thẩm định, rà soát lại chỉ còn 178 hộ (giảm 66 hộ). Đó là do các địa phương chưa hiểu đúng về đối tượng được hỗ trợ.

Theo QĐ 22, thân nhân liệt sĩ (là người thờ cúng liệt sĩ) phải được cơ quan có thẩm quyền công nhận. Còn theo QĐ 1770 (của UBND tỉnh) thì đối tượng được hỗ trợ nhà ở phải là người có tên trong danh sách người có công với cách mạng do Phòng LĐ-TB&XH huyện, thị xã quản lý tại thời điểm 15.6.2013. Như vậy, chỉ những người thờ cúng liệt sĩ được cơ quan có thẩm quyền công nhận mới được hỗ trợ theo quyết định này.

Cách hiểu của các địa phương về đối tượng người hoạt động kháng chiến, giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế cũng rơi vào tình trạng tương tự. Vì thế, các đối tượng tham gia bảo vệ biên giới Tây Nam sau ngày 30.4.1975 (đúng ra phải trước ngày này- theo quy định) cũng được đưa vào danh sách hỗ trợ.

Vì nguyên nhân trên nên mới xảy ra hiện tượng số lượng đối tượng được thụ hưởng chính sách bị “đội lên”. Điều này làm mất khá nhiều thời gian để rà soát, điều chỉnh lại hầu cho ra con số chính xác, đúng theo quy định. 

Về vấn đề kinh phí, theo QĐ 22, mức hỗ trợ xây mới nhà ở là 40 triệu đồng/hộ, mức hỗ trợ sửa chữa là 20 triệu đồng/hộ. Cũng theo QĐ 22, tỉnh Tây Ninh chỉ được Trung ương hỗ trợ 90%, còn lại 10% lấy từ ngân sách địa phương. Trong khi đó, căn cứ điều kiện thực tế tại Tây Ninh, muốn xây dựng một căn nhà gọi là bảo đảm chất lượng thì cần hỗ trợ kinh phí cao hơn mức quy định của Trung ương. Ngày 13.7.2013 UBND tỉnh đã có Công văn số 1433/UBND-VX về việc điều chỉnh định mức xây nhà tình nghĩa là 70 triệu đồng/hộ, hỗ trợ bình quân 35 triệu đồng/hộ đối với trường hợp sửa chữa. Với khoản chênh lệch như trên, tính ra phần hỗ trợ của địa phương cho mỗi căn nhà được xây mới là 34 triệu đồng. Phần này theo cơ quan chức năng thì sẽ huy động từ nguồn quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” các cấp và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Hai phía trước sau của căn nhà ông Hồng Văn An (con liệt sĩ) ở xã Hiệp Tân, huyện Hoà Thành.

Tìm hiểu về việc khắc phục sự trì trệ ở các địa phương trong việc thực hiện QĐ 22, chúng tôi được biết, tại huyện Hoà Thành phần vốn vận động của huyện, xã đã hoàn thành, hiện đang chờ kinh phí của Trung ương, của tỉnh giải ngân để tiến hành việc xây dựng. Huyện Châu Thành là địa phương khó khăn nhất trong việc vận động; tính đến hết tháng 8 vừa qua chỉ mới có 5/15 xã, thị trấn đạt chỉ tiêu vận động. Các địa phương còn lại mới đạt từ 30% đến 50%.

Tuy nhiên, lãnh đạo huyện Châu Thành tỏ ra rất quyết tâm trong việc thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng tại địa phương và đã thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở các cơ sở phải hoàn thành chỉ tiêu vốn vận động xây dựng 38 căn nhà trong năm 2014.

Theo ông Trương Văn Ngôn- Giám đốc Sở Xây dựng, thời gian tới các sở, ngành liên quan và huyện, thành phố khẩn trương tiến hành công tác thanh, quyết toán 103 căn nhà đã xây dựng trong năm 2012 - 2013. Đối với 171 căn nhà được sửa chữa theo danh sách báo cáo với đoàn giám sát của Quốc hội năm 2012, đề nghị UBND huyện, thành phố nhanh chóng rà soát lại danh sách để tiến hành triển khai kịp thời, thời gian rà soát gửi danh sách về Sở Xây dựng, Sở LĐ-TB&XH chậm nhất là ngày 23.9.2014.

Thời gian còn lại không nhiều, chỉ hơn 3 tháng nữa là hết năm 2014, chưa biết liệu các ngành, các địa phương trong tỉnh có kịp thực hiện khối lượng công việc xây mới, sửa chữa hàng trăm căn nhà như nêu trên? Thiết nghĩ cần có sự chỉ đạo quyết liệt hơn nữa của lãnh đạo tỉnh cũng như mỗi địa phương trong tỉnh, đừng để Tây Ninh “đi trước về sau”!

DUY ĐỨC