Khối lượng lập pháp lớn, toàn diện và đồng bộ

Kỳ họp diễn ra trong thời điểm toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tập trung hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của nhiệm kỳ Đại hội XIII; chuẩn bị tổ chức Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI, HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.

Trong nước, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm; tăng trưởng ở nhiều ngành, lĩnh vực đạt kết quả tích cực; xuất khẩu, thu hút đầu tư được đẩy mạnh; an sinh xã hội được chú trọng; quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; đối ngoại và hội nhập quốc tế triển khai hiệu quả, góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Trong khi đó, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gay gắt, xung đột quân sự; căng thẳng thương mại, tài chính, thuế quan kéo dài; tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại; biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan gây nhiều hệ lụy... Những yếu tố đó đặt ra yêu cầu cấp thiết về hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực quản trị quốc gia, chủ động ứng phó trước khó khăn, thách thức và tận dụng thời cơ phát triển.

Một trong những kết quả nổi bật nhất của Kỳ họp thứ 10 là công tác lập pháp với quy mô và phạm vi rất lớn. Quốc hội đã xem xét, thông qua 51 luật và 8 nghị quyết quy phạm pháp luật, chiếm khoảng 30% tổng số văn bản lập pháp của cả nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Các luật, nghị quyết được thông qua bao quát hầu hết các lĩnh vực trọng yếu của đời sống kinh tế - xã hội - từ tư pháp, nội chính, quốc phòng - an ninh đến giáo dục, y tế, khoa học - công nghệ, chuyển đổi số, kinh tế số, tài chính - ngân sách, thương mại điện tử, năng lượng, môi trường, nông nghiệp, đô thị và nông thôn.,.. Nhiều luật có ý nghĩa nền tảng, thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối lớn của Đảng, tháo gỡ điểm nghẽn trong thực tiễn, mở rộng không gian phát triển mới cho đất nước.

Đáng chú ý, Quốc hội đã thông qua các bộ luật tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, như: Luật Công nghệ cao; Luật Chuyển đổi số; Luật Trí tuệ nhân tạo; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ. Cùng với đó là các luật liên quan trực tiếp đến phát triển nguồn nhân lực và an sinh xã hội như Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục nghề nghiệp; Luật Giáo dục đại học; Luật Dân số; Luật Phòng bệnh; Luật Phòng, chống ma túy; Luật Báo chí.

Trong lĩnh vực quản lý nhà nước và kinh tế – tài chính, Quốc hội đã thông qua các luật quan trọng như: Luật Quản lý thuế; Luật Thuế thu nhập cá nhân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá; Luật Tiết kiệm, chống lãng phí; Luật Dự trữ quốc gia; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công; Luật Thương mại điện tử; Luật Phục hồi, phá sản; Luật Bảo hiểm tiền gửi… Với việc điều chỉnh, bổ sung, quyết nghị thông qua các bộ luật đã góp phần bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, được kỳ vọng sẽ tăng cường kỷ luật tài chính, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập của đất nước trong giai đoạn mới.

Các quyết sách lớn về kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước

Cùng với các bộ luật, 8 nghị quyết quy phạm pháp luật được Quốc hội thông qua tại kỳ họp đã kịp thời giải quyết nhiều vấn đề lớn, có tính chiến lược và cấp bách. Nổi bật là các nghị quyết về cơ chế, chính sách đột phá cho bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân; đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế; phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai; thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù cho: TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng và Thủ đô Hà Nội.

Tại kỳ họp, Quốc hội đã xem xét, thông qua các nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026; dự toán ngân sách nhà nước năm 2026 và phân bổ ngân sách Trung ương năm 2026, tạo cơ sở pháp lý và định hướng thống nhất cho công tác quản lý, điều hành phát triển kinh tế - xã hội và tài chính - ngân sách quốc gia năm 2026.

Quốc hội đã quyết định tổng thu ngân sách nhà nước năm 2026 là 2.529.467 tỉ đồng, tổng chi 3.159.106 tỉ đồng, bội chi 605.800 tỉ đồng, tương đương 4,2% GDP; sử dụng nguồn cải cách tiền lương của ngân sách địa phương đến hết năm 2025 còn dư để thực hiện mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng. Các quyết định này thể hiện sự cân đối, thận trọng nhưng chủ động, linh hoạt trong điều hành tài chính - ngân sách quốc gia.

Phê duyệt các chương trình mục tiêu quốc gia và dự án trọng điểm

Quốc hội đã phê duyệt chủ trương đầu tư 3 chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2035, gồm: Chương trình về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Chương trình chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển; Chương trình hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

Đây là những chương trình có quy mô lớn, phạm vi toàn quốc, hướng tới mục tiêu phát triển đa diện, nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững trong dài hạn. Cùng với đó, Quốc hội đã thông qua các nghị quyết về chủ trương đầu tư các dự án hạ tầng quan trọng quốc gia, như Cảng hàng không Quốc tế Gia Bình và đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy, góp phần hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược, tăng cường liên kết vùng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, cụ thể:

Cảng Hàng không Quốc tế Gia Bình, dự kiến đến năm 2030 sẽ đáp ứng công suất khoảng 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm; đến năm 2050, mở rộng đạt công suất 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm. Dự án được đầu tư bằng nguồn vốn của nhà đầu tư trong nước, không sử dụng vốn ngân sách nhà nước, với tổng mức đầu tư khoảng 196.378 tỉ đồng, chia làm hai giai đoạn. Công trình được định hướng trở thành cảng hàng không thông minh, xanh, bền vững, đạt tiêu chuẩn dịch vụ 5 sao Skytrax, thuộc nhóm 10 sân bay có chất lượng dịch vụ hàng đầu thế giới, đồng thời là trung tâm trung chuyển hành khách, hàng hóa và bảo dưỡng máy bay (MRO) khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy dự kiến khi hoàn thành sẽ rút ngắn quãng đường vận tải hàng hóa và hành khách từ vùng kinh tế Bắc Trung Bộ tới Trung Lào, Đông Bắc Thái Lan, đồng thời kết nối trực tiếp với tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho tỉnh Nghệ An và các tỉnh trong vùng kinh tế Bắc Trung Bộ. Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 23.950 tỉ đồng, sử dụng vốn đầu tư công, trong đó vốn ngân sách Trung ương chiếm khoảng 93,8%, vốn ngân sách địa phương khoảng 6,2%; cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù để bảo đảm tiến độ, hiệu quả triển khai của Dự án.

Công tác tổ chức, nhân sự và giám sát được thực hiện chặt chẽ

Kỳ họp thứ 10 cũng dành nhiều thời gian xem xét, quyết định các vấn đề về tổ chức, nhân sự thuộc thẩm quyền; kiện toàn bộ máy lãnh đạo của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan tư pháp; bảo đảm sự kế thừa, ổn định và phát triển của bộ máy nhà nước. Trong đó, thống nhất thông qua các nghị quyết bổ sung số lượng Phó Thủ tướng Chính phủ từ 7 lên 9 người; tăng số lượng thành viên Chính phủ lên 27 thành viên; số lượng Phó Chủ tịch Quốc hội là 7 thành viên.

Quốc hội đã xem xét, thảo luận báo cáo của các cơ quan trong việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn; thông qua Nghị quyết tiếp tục thực hiện một nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề và chất vấn. Trên cơ sở kết quả giám sát chuyên đề, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường.

Quốc hội đã thảo luận, góp ý các dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; các ý kiến phát biểu tâm huyết, thẳng thắn, toàn diện, chất lượng, làm sâu sắc thêm nhiều nội dung và đề xuất các kiến nghị để tiếp tục hoàn thiện các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV. Đồng thời dành nhiều thời gian để thảo luận, xem xét các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội, Toà án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước.

Trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Quốc hội, Chủ tịch nước, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, trong đó, đề nghị các cơ quan cần tiếp tục phát huy kết quả đạt được, hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Với những kết quả toàn diện, sâu sắc và thực chất, Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã khép lại nhiệm kỳ 2021-2026, thể hiện rõ vai trò trung tâm của Quốc hội trong hệ thống chính trị, là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Những quyết sách được thông qua tại kỳ họp không chỉ giải quyết yêu cầu thực tiễn mà còn mang tầm nhìn dài hạn, tạo nền tảng thể chế vững chắc để đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, Nhân dân có cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc./.

Đăng Anh