Một cách đầy kiên trì, anh Phí Thành Phát (sinh năm 1997, ngụ phường Trảng Bàng) từng bước lan tỏa những giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc đến với các bạn trẻ tại địa phương. Anh Phát từng là cán bộ Đoàn năng động và nhà nghiên cứu VHDG trẻ nhất của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Tây Ninh (cũ). Với nền tảng đó, anh mạnh dạn đưa VHDG vào hoạt động Đoàn, Đội, làm cho các hoạt động thanh niên trở nên sôi động, thu hút hơn. 

Năm 2023, anh bắt đầu tổ chức Ngày hội VHDG dành cho thanh thiếu nhi với chủ đề Người trẻ với VHDG.  Ngày hội giới thiệu đến các bạn trẻ địa phương những phong tục, nghi lễ truyền thống đang dần bị mai một. Đó là các loại hình diễn xướng dân gian như xây chầu, bóng rỗi, chầu văn - hầu đồng, tống tàu, Địa - Nàng, trình thập (lục) cúng, nhạc lễ, đờn ca tài tử,... Hay những nét đẹp văn hóa trong ẩm thực như món tàu hủ non nước đường, bánh tráng phơi sương, bánh canh Trảng Bàng, những làng nghề truyền thống tại địa phương,...

Tiếp nối thành công, năm 2024, anh Phát mở rộng chương trình Ngày hội VHDG lần thứ 2 với chủ đề VHDG gắn với giáo dục địa phương trong học sinh, thanh niên và đến năm 2025, anh tiếp tục đổi mới hình thức với chủ đề Từ văn hóa sông Vàm Cỏ Đông (Tây Ninh) đến văn hóa biển Việt Nam. Chương trình được thiết kế thành một tour du lịch đến những địa danh, di tích văn hóa, lịch sử của địa phương. Song song đó, anh duy trì mô hình tọa đàm giao lưu cùng các nhân vật, khách mời là các chuyên gia nghiên cứu văn hóa trong và ngoài tỉnh.

Kể về hành trình tiếp xúc, đam mê với nghiên cứu VHDG, anh Phát chia sẻ, từ nhỏ, anh đã theo bà và mẹ đi lễ chùa, tham dự nhiều lễ hội tại địa phương. Nét đẹp từ những ngôi chùa cổ kính, những nghi lễ cúng đình đã khơi gợi trong anh niềm đam mê nghiên cứu văn hóa. Đến những năm học THCS, được người thân tặng chiếc máy ảnh cũ, từ đó, anh bắt đầu hành trình rong ruổi trên chiếc xe đạp tìm đến những di tích văn hóa, lịch sử của địa phương để chụp ảnh. Anh cũng tìm đến những người sống lâu năm tại địa phương tìm hiểu về những địa danh ấy. Anh Phát cho rằng, điều thôi thúc anh làm điều đó chính là sự tò mò. Anh muốn biết ý nghĩa của từng địa danh, ai đã xây dựng nên địa danh và tại sao mọi người lại làm điều đó? Những thắc mắc ấy dẫn dắt anh gặp được những nhà nghiên cứu văn hóa khác rồi trở thành một nhà nghiên cứu thực thụ. 

Những điều chàng trai trẻ làm đã chạm đến trái tim của các nghệ sĩ VHDG, những nhà nghiên cứu văn hóa trong và ngoài tỉnh. Nhiều người chủ động tìm đến anh để tái hiện những nét đẹp VHDG, phong tục đã có lâu đời và lan tỏa đến khán giả trẻ. 

Thầy Nguyễn Thanh Lợi - Nhà nghiên cứu về VHDG tại Chi hội Văn nghệ Dân gian, Trường Đại học Văn hóa TP.HCM, chia sẻ: “Những chương trình truyền cảm hứng về VHDG được Phát tổ chức rất tốt. Bạn đã gầy dựng lại phong trào, phục hưng những giá trị VHDG. Tôi tham gia gần như xuyên suốt các chương của Phát và thường động viên em làm sao để lồng ghép, đưa VHDG vào hoạt động Đoàn. Đó là cách nhanh nhất, hiệu quả nhất để người trẻ, thanh niên, học sinh biết đến VHDG”.

Qua ngày hội văn hóa, nhiều thanh niên đã đam mê VHDG như anh Phát, trong đó có Phạm Ngô Minh Trí (sinh năm 2000, ngụ phường An Tịnh). Được anh Phát truyền lửa đam mê nghiên cứu VHDG, anh Trí dần có hứng thú tìm hiểu những địa danh văn hóa, lịch sử. “Từ những hoạt động anh Phát tổ chức, khi được thấy, cảm nhận và hòa mình vào không gian VHDG, tôi nhận ra nhiều nét đẹp văn hóa cần được lưu giữ, bảo tồn và lan tỏa. Và đó cũng là mục tiêu để tôi tham gia nghiên cứu VHDG địa phương” - anh Trí chia sẻ.

Thời gian qua, anh Phí Thành Phát và Phạm Ngô Minh Trí như cặp bài trùng cùng nhau đi điền dã, nghiên cứu, viết bài đăng trên mạng xã hội, báo chí trong tỉnh, tạp chí chuyên đề,... nhằm lan tỏa nét đẹp VHDG. Từ sự phối hợp ăn ý của 2 bạn trẻ, nhiều bài viết nghiên cứu về văn hóa đã được viết với góc nhìn của người trẻ như: Từ bức tranh kiếng đến Thanh An cung, Những dòng họ lớn ở Tây Ninh, Tín ngưỡng VHDG ở Tây Ninh, Những làng nghề truyền thống còn lưu truyền các giá trị VHDG ở thời hiện đại.

Tỉnh Tây Ninh mới được thành lập đã mở ra không gian rộng lớn hơn và hành trình tìm hiểu, lan tỏa VHDG đến với người trẻ của anh Phí Thành Phát và Phạm Ngô Minh Trí lại được tiếp tục. Các anh sẽ lại tìm tòi, nghiên cứu những nét đẹp VHDG miền sông nước, đưa những nét đẹp ấy đến gần hơn với giới trẻ, để các bạn có thể cảm được nét đẹp văn hóa, lịch sử quê mình. Từ đó, góp phần phát huy vai trò của thanh niên trong việc gìn giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc./.

Nội dung: Linh San - Vi Xuân

Trình bày: Trịnh Anh Tuấn