Những người cao niên ở đây kể lại rằng, xưa kia đất đai rất khô cằn, người dân thường hứng chịu những hạn hán, mất mùa. Những lần ấy, họ lại cầu trời mong mưa thuận, gió hoà, có nước sinh sống. Những lời thỉnh cầu đã lay động... một vị thánh trên trời. Vị thánh này xuống làng và từ đó nơi đây hình thành một giếng nước lớn. Nước trong, mát lạnh từ dưới đất phun lên khiến dân làng vui sướng hò reo. Khi vị thánh bay về trời, người dân mới nhận ra chiếc giếng ấy in hình bàn chân của thánh.

Giờ giếng nước vẫn trong vắt, miệng giếng hình bàn chân, dưới lòng giếng là lớp đá ong có hình lòng chảo. Đây là đá ong thiên tạo chứ không như các giếng đào khác. Đến nay dân làng vẫn có thói quen ra giếng lấy nước về nấu trà xanh. Trà xanh pha bằng nước giếng đun sôi có màu xanh, uống ngọt.

Không biết từ bao giờ, ở gần “giếng bàn chân” khổng lồ có hai chậu đá hình vuông để người dân làm nơi rửa rau, vo gạo, giặt giũ. Giờ để trồng hoa.

 Ông Cổ 60 tuổi người ở làng từ bé cho biết: "Từ khi tôi sinh ra đã có giếng và dùng nước giếng để ăn và sinh hoạt. Từ thời bố tôi đã có lệ là đêm giao thừa ra giếng lấy nước về để cúng và đổ đầy các chum, chậu trong nhà cầu mong sung túc cả năm…".

Miệng giếng xòm Tròn giờ chỉ còn một nửa vì phần còn lại đã bị che đi để làm đường làng.

Cách xóm Mát khoảng 1 km là xóm Tròn. Tại đây có một chiếc giếng cũng khá kỳ thú. Miệng giếng đã bị che đi một nửa do dự án mở rộng đường làng. Giếng giờ chỉ còn một nửa nằm sau tường thuộc nhà anh Hùng, người được làng giao cho nhiệm vụ trông nom giếng trong sân nhà. Tuy miệng giếng tròn nhưng lòng giếng lại có hình bàn chân và đây cũng là loại giếng tự nhiên chứ không phải do con người tạo ra. Lòng giếng là đá ong và hiện nước trong nhìn thấy đáy.

Lòng giếng xóm tròn cũng có hình bàn chân.

Ông Nguyễn Hữu Sản nguyên bí thư xã Tốt Động, người sống gần giếng, cho biết: "Năm 2004 khi có kế hoạch làm đường làng đã có ý định lấp giếng nhưng các cụ cao niên không cho phép và nói rõ: "Lấp giếng thì cả làng sống không được yên".

Sau cùng, giếng chỉ bị che đi một nửa. Cả xóm Tròn hiện vẫn truyền miệng nhau câu chuyện lạ kỳ, đó là dịp hội làng cách đây 2 năm, khi đó kiệu Thánh đi qua giếng không hiểu sao không đi tiếp được. Sau đó dân làng cùng gia chủ nhà có giếng lập bàn thờ tại sân nhà để cúng thánh. Cúng xong thì kiệu Thánh lại tiếp tục đi quanh làng.

Theo ngoisao