Giáo viên Trường THPT Lê Hồng Phong trong giờ dạy môn Thể dục (ảnh minh hoạ).

Ngày 23.12.2014, Bộ Giáo dục - Đào tạo ban hành Văn bản số 27/VBHN- BGDĐT thông báo Chính phủ đã đồng ý với đề xuất của Liên bộ Giáo dục - Đào tạo, Nội vụ và Tài chính về việc hợp nhất Nghị định 61 (năm 2006) và Nghị định 19 (2013). Đây là hai nghị định quy định về chính sách đối với nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục công tác ở trường chuyên biệt, ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

DÀI CỔ CHỜ CHẾ ĐỘ

Nghị định số 61/2006/NĐ-CP (Nghị định 61) ngày 20.6.2006 của Chính phủ có hiệu lực kể từ ngày 13.7.2006. Theo tinh thần của Nghị định này thì nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đang công tác tại các cơ sở giáo dục, đào tạo thuộc vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (gọi tắt là vùng 135) được hưởng phụ cấp ưu đãi 70% mức lương hiện hưởng và phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có) và không hưởng phụ cấp ưu đãi đã quy định tại Quyết định số 244/2005/QĐ-TTg ngày 6.10.2005 của Thủ tướng Chính phủ về chế độ phụ cấp ưu đãi đối với nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy trong các cơ sở giáo dục công lập.

Ngoài phụ cấp ưu đãi, nhà giáo, cán bộ quản lý đang công tác tại vùng 135 còn được hưởng phụ cấp thu hút bằng 70% mức lương hiện hưởng và phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có). Thời gian hưởng phụ cấp thu hút không quá 5 năm.

Nghị định 61 cũng quy định thời hạn luân chuyển nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đến công tác tại vùng 135 là 3 năm đối với nữ và 5 năm đối với nam. Hết thời hạn công tác nói trên, nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục được cơ quan quản lý giáo dục có thẩm quyền sắp xếp luân chuyển công tác trở về nơi ở và làm việc cuối cùng trước khi luân chuyển đến công tác tại vùng 135 hoặc tạo điều kiện để nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục liên hệ chuyển công tác, giải quyết thuyên chuyển theo nguyện vọng.

Cơ quan quản lý giáo dục, địa phương nơi đối tượng luân chuyển trở về có trách nhiệm tiếp nhận, sắp xếp và bố trí việc làm đồng thời luân chuyển người khác đi thay thế nếu có yêu cầu. Nếu có khó khăn về biên chế và quỹ lương sẽ được điều chỉnh về biên chế và quỹ lương. Hết thời hạn trên, nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tình nguyện ở lại để tiếp tục công tác và ổn định cuộc sống lâu dài thì được xét để cấp đất làm nhà, làm kinh tế trang trại, kinh tế gia đình và được vay vốn làm nhà, làm kinh tế với lãi suất ưu đãi trả dần trong 10 năm.

Nếu những người thuộc đối tượng này có gia đình cùng chuyển đi theo thì được trợ cấp tiền tàu xe, cước hành lý cho các thành viên đi cùng và được trợ cấp chuyển vùng bằng 6,5 triệu đồng/hộ. Nghị định 61 còn quy định chế độ trợ cấp lần đầu, cụ thể là các đối tượng khi được luân chuyển đến công tác tại các cơ sở giáo dục ở vùng 135 được hưởng trợ cấp lần đầu 4 triệu đồng/người. UBND cấp huyện của địa phương có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết trợ cấp lần đầu và chỗ ở cho các đối tượng này. Ngoài các chế độ cơ bản vừa nêu, Nghị định 61 còn quy định nhiều chế độ khác dành cho giáo dục ở vùng 135.

Ngày 23.2.2013, Chính phủ ban hành Nghị định số 19/2013/NĐ-CP (Nghị định 19) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 61. Nghị định 19 về cơ bản không khác nhiều so với Nghị định 61 mà chỉ bổ sung, sửa đổi một số điều cho phù hợp với tình hình thực tế.

Trong đó có quy định: “Tính từ ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành, nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đã hết thời hạn công tác theo quy định nhưng cơ quan quản lý giáo dục có thẩm quyền chưa sắp xếp, luân chuyển công tác trở về nơi ở hoặc nơi làm việc cuối cùng trước khi luân chuyển đến công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì tiếp tục được hưởng phụ cấp thu hút bằng 70% mức lương hiện hưởng và phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có) nhưng thôi không hưởng phụ cấp công tác lâu năm ở vùng có điều kiện kinh tế- xã hội đặc biệt khó khăn quy định tại Điều 5 Nghị định số 116/2010/NĐ-CP ngày 24.12.2010 của Chính phủ về chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức và người hưởng lương trong lực lượng vũ trang công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (sau đây gọi chung là Nghị định 116/2010/NĐ-CP)”.

Quy định như vậy nhưng trên thực tế, sau gần hai năm kể từ ngày Nghị định 19 ra đời cho đến nay, rất nhiều giáo viên đang công tác tại vùng 135 của Tây Ninh vẫn phải dài cổ chờ đợi vì chưa nhận được chế độ. Trong hai năm 2013 và 2014, báo Tây Ninh đã có nhiều bài viết chuyển tải ý kiến của giáo viên và cả cán bộ quản lý ngành giáo dục xung quanh vấn đề nêu trên. Tuy vậy, cho đến hôm nay, các cơ quan có thẩm quyền vẫn chưa có câu trả lời hoặc trả lời không chính thức, rõ ràng.

NHỮNG HỆ LUỴ

Vừa qua, một số giáo viên đang công tác tại Trường THPT Lê Hồng Phong (Châu Thành) được yêu cầu hoàn trả lại số tiền đã tạm ứng trước đây theo tinh thần của Nghị định 19. Tìm hiểu thêm thì được biết, trong lúc đang có những cách hiểu khác nhau về nhóm đối tượng được hưởng chế độ thu hút theo tinh thần của Nghị định 19, nhà trường đã tạm ứng để chi trả chế độ cho các thầy cô giáo.

Khi đó, giáo viên đồng ý ký vào bản cam kết với nội dung: sau này những ai không thuộc diện được hưởng thì phải trả lại số tiền đã tạm ứng. Cách nay ít ngày, theo sự chỉ đạo của cấp trên, nhà trường đã buộc phải thu hồi toàn bộ số tiền mà giáo viên đã lãnh (tổng cộng khoảng 200 triệu đồng) để nộp về kho bạc Nhà nước. Nhóm giáo viên phải nộp lại tiền tạm ứng là những người sau khi ra trường được điều động thẳng về công tác hoặc những giáo viên chuyển từ vùng khó khăn đến công tác tại Trường THPT Lê Hồng Phong (thuộc vùng 135).

Cũng liên quan đến việc thực thi Nghị định 19 và Nghị định 61, theo tìm hiểu thì trong số các huyện của Tây Ninh có xã thuộc vùng 135, đến nay chỉ mới có huyện Tân Biên thực hiện việc chi trả chế độ bình thường cho giáo viên. Các huyện còn lại hoặc chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa đầy đủ. Một số giáo viên công tác ở vùng 135 như đang “ngồi trên lửa” vì trước đó nghe tin tiền chế độ sẽ sớm được chi trả theo tinh thần của Nghị định 19 nên đã trót vay tiền ngân hàng mua đất làm nhà, ngờ đâu lại rơi vào cảnh dở khóc dở cười.

Giáo viên Trường THPT Lê Hồng Phong trong giờ dạy môn Tin học (ảnh minh hoạ).

Nhân đây cũng xin bàn thêm một chút về việc ban hành các văn bản pháp luật liên quan đến chính sách. Những người được giao soạn thảo các thông tư, nghị định, thậm chí cả các bộ luật do không bám sát thực tế nên đã cho ra đời những quy định thiếu sự tường minh và bất hợp lý.

Trường hợp chế độ phụ cấp thu hút được ghi trong Nghị định 19 là một ví dụ cụ thể nhất. Các vị làm chính sách có lẽ đã lấy những đặc thù vùng miền để ban hành chính sách chung cho cả nước. Ví dụ như việc ghi thời hạn trong quyết định luân chuyển giáo viên (đến trường mới ở vùng khó khăn và trở lại trường cũ).

Thật ra việc tăng cường giáo viên theo dạng đó chỉ dành cho trường ở khu vực vùng núi, rẻo cao phía Bắc, những nơi thâm sơn cùng cốc hoặc các đảo xa xôi đang thiếu giáo viên cần bổ sung người từ đất liền. Còn ở các tỉnh Nam bộ do đặc điểm dân cư, địa lý, địa hình, kinh tế xã hội có những khác biệt nhất định nên nhiều sinh viên sư phạm tốt nghiệp ra trường là được đưa thẳng về vùng 135 công tác.

Điều này giải thích vì sao trong quyết định điều động, bổ nhiệm của giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục ở khu vực miền Nam đến nhận công tác ở vùng 135 không ghi thời hạn chuyển đến và chuyển về nơi cũ. Đây là nguồn do chính gây ra sự tranh cãi về việc thực thi Nghị định 19 trong suốt gần hai năm qua khiến cho đến bây giờ giáo viên vẫn chưa được hưởng chế độ.

VĂN BẢN MỚI THÁO GỠ VƯỚNG MẮC CŨ

Về chế độ phụ cấp thu hút, theo Khoản 1, Điều 8 của văn bản hợp nhất: “Nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục (thuộc địa phương hoặc từ địa phương khác đến) được điều động đến công tác hoặc hiện đang công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn được hưởng phụ cấp thu hút bằng 70% mức lương hiện hưởng và phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có). Thời gian hưởng phụ cấp thu hút không quá 5 năm. Còn tại Khoản 3, Điều 8 Nghị định hợp nhất giữ nguyên nội dung Nghị định 19 như đã trích ở phần trên.

Sau khi Bộ Giáo dục - Đào tạo ra văn bản thông báo hợp nhất hai Nghị định 61 và 19, phóng viên báo Tây Ninh đã liên hệ với một số cán bộ quản lý ngành giáo dục để hỏi thêm thông tin xung quanh việc thực thi Nghị định mới nhưng rất tiếc, câu trả lời nhận được là… chưa đọc, chưa nghe nói về văn bản hợp nhất này.

Theo cách hiểu của chúng tôi, căn cứ vào Khoản 1, Điều 8 của văn bản hợp nhất, có thể nói chế độ thu hút đối với giáo viên đang công tác tại vùng 135 đã được quy định cụ thể, rõ ràng hơn, bớt đi những cách hiểu khác nhau gây tranh cãi so với việc song song tồn tại hai Nghị định cũ. Tuy thế, có thể còn rất lâu nữa giáo viên vùng 135 mới được chi trả chế độ theo tinh thần của Nghị định mới, bởi vì còn phải chờ thông tư hướng dẫn.

VIỆT ĐÔNG