Một bạn trẻ chia sẻ về việc học việc tại Công ty TNVN.

Theo lời giới thiệu của một nhân viên kinh doanh Công ty TN ở TP.Tây Ninh, hiện công ty này có nhu cầu tuyển nhân viên tuổi đời từ 20 đến 45 tuổi; mức thu nhập hứa hẹn từ 4 đến 8 triệu đồng/tháng, thời gian làm việc sẽ được trao đổi cụ thể khi phỏng vấn. Trong vai một người đang có nhu cầu tìm kiếm việc làm, tôi đến công ty này để xin việc.

  “Đổi đời như mơ”

Thấy tôi vào, một thanh niên niềm nở chào đón và hỏi: Xin lỗi, bạn gặp ai? Tôi vừa ngồi xuống, trình bày lý do xong thì một thanh niên khác tên Tâm đến tiếp chuyện và hỏi: ai giới thiệu em vào đây? Muốn xin vào vị trí kế toán hay kinh doanh? Tôi nói muốn vào vị trí nhân viên kinh doanh và muốn biết công việc chính phải làm của mình là gì. Người thanh niên tên T. chỉ trả lời chung chung: “Từ từ rồi anh sẽ cho em biết, công việc nhẹ nhàng nhưng thu nhập cao. Điều quan trọng là phải làm việc lâu dài với công ty”. Sau đó, anh chàng vội vàng hỏi về những thông tin cá nhân của tôi như công việc trước đây, gia đình, nơi ở, tình trạng hôn nhân… mà không thấy đả động gì về trình độ chuyên môn của người xin việc, hay thông tin về công việc sẽ làm. Thậm chí, trong suốt quá trình tiếp xúc, anh này cũng không hề coi qua hồ sơ xin việc, thậm chí tên họ của tôi. Sau đó, T. đưa tôi đến làm quen với một phụ nữ tên B- theo lời giới thiệu thì đây là đại diện pháp luật của TN và một số nhân viên khác của công ty này.

Thấy tôi có vẻ… muốn làm việc lắm rồi, bà B. liền “vô đề”, nghe như “mật rót vào tai”, đại loại: Em mới ra trường, đi làm chỉ thu nhập chừng 4 đến 5 triệu đồng/tháng thì đến khi nào mới giàu được? Anh T. chỉ mới làm việc vài tháng thôi nhưng giờ đã là một Management (quản lý) với mức lương hơn 10 triệu đồng/tháng. Rồi thì: một người có ngoại hình năng động như em thì rất nhanh đạt thu nhập chừng… vài chục triệu đồng/tháng nếu như có sự hướng dẫn của các anh chị đi trước.

Và còn điều này mới… hấp dẫn: “Em chỉ cần làm việc một thời gian, khi nào bận việc nghỉ thì mức lương em đang nhận sẽ được thừa kế cho 3 đời con cháu của em sau này”. “Quảng cáo” nhiệt tình, thế nhưng các nhân viên Công ty TN có một điểm chung là cứ khi nghe hỏi về công việc, mức thu nhập cụ thể bao nhiêu mỗi tháng thì ai cũng trả lời: sau khi gia nhập công ty sẽ biết (?). Điều mà tôi có thể biết ngay là để gia nhập công ty thì phải đóng tiền để làm thẻ nhân viên và chịu khó nghe dự án của công ty.

Muốn thành nhà phân phối, trước hết phải...  mua hàng

Khi nghe tôi xác định mình có nhu cầu “tìm hiểu dự án của công ty để hợp tác”, bà B. yêu cầu tôi nộp 3 bản phô tô chứng minh nhân dân (CMND), 160.000 đồng mua bộ tài liệu học việc và phí làm thẻ nhân viên. Tôi lấy lý do quên đem theo thẻ CMND và yêu cầu: “Cho em biết điều kiện làm việc, chính sách, quyền lợi được hưởng trước đi, sau đó mới quyết định học việc hay không, có được không?”. Bà B. đáp: “Quy định của công ty là em phải đóng phí học việc, sau đó mới giới thiệu dự án cho biết; em được ký hợp đồng thử việc, CMND có thể bổ sung sau”.

Tôi đồng ý đóng tiền “để được nghe dự án của công ty”, bà B. yêu cầu tôi viết thông tin liên lạc vào một cuốn sổ, sau đó thu 160.000 đồng nhưng không hề cung cấp hợp đồng thử việc, cũng không có bất kỳ một tài liệu học việc nào khác.

Ngay sau đó, tôi được  anh T- tự xưng là nhân viên tư vấn (ban đầu nói là nhân viên kinh doanh) giới thiệu về quá trình hoạt động của công ty bằng những lời không kém hoa mỹ. Rằng: “Công ty của mình là chi nhánh của Công ty cổ phần E., có khẩu hiệu là “Action to success” (Hành động để thành công). Công ty có sứ mệnh tạo ra lượng lớn công ăn việc làm, cùng gánh vác một phần gánh nặng của xã hội về vấn nạn thất nghiệp; nâng cao trình độ dân trí thông qua hệ thống huấn luyện chuyên nghiệp và đẳng cấp Power NLP. Everrichs, là trường đại học thứ hai giúp trang bị tốt kỹ năng sống, kỹ năng mềm và vốn sống thực tế cho các thành viên; thay đổi văn hoá nhận thức về kinh doanh hệ thống tại Việt Nam”.

Bên cạnh đó, anh này còn nêu phương châm của công ty là… “Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam”. Anh chàng còn giới thiệu các sản phẩm công ty đang kinh doanh gồm: nước yến Bird’s Nestplus, TheoMax, Prodi Gold với những công dụng như hỗ trợ tăng cường sức khoẻ, thanh lọc cơ thể, tăng cường sinh lực, hỗ trợ trị bệnh động mạch vành tim và ung thư… với “mức giá phù hợp thu nhập của người dân Việt Nam”. Đặc biệt anh ta giới thiệu dòng nước yến Bird’s Nestplus “70% là yến nguyên chất, thêm đông trùng hạ thảo”.

Qua lời anh Tâm, tôi được biết, cách thức kinh doanh của công ty được xây dựng theo mạng lưới bán hàng đa cấp, mô hình nhị phân. Nghĩa là phải mua một gói sản phẩm với giá 7,9 triệu đồng để… trở thành nhà phân phối của công ty, sau đó phải giới thiệu cho 2 người khác mua sản phẩm, 2 người này sẽ tiếp tục giới thiệu cho 4 người khác để từ đó xây dựng “đại lý con” của mình, cho đến khi được 198 người thì sẽ được nhận số tiền trên 100 triệu đồng với thời gian lâu nhất là 1 năm. Tuy nhiên, điều kiện là các “đại lý con” cũng phải xây dựng hệ thống và mua gói sản phẩm với giá 7,9 triệu đồng.

Rõ ràng, với viễn cảnh thu nhập cao, dễ làm giàu, cách mời chào của TN cũng dễ khiến người ta… động lòng. Nhưng sự thật thì sao?

Những thắc mắc chưa có lời đáp

Để lôi kéo nhiều người gia nhập làm thành viên, nhân viên Công ty  đã dùng những câu nói đánh vào tâm lý của mọi người như: cha mẹ nuôi ăn học 16, 17 năm rồi đi làm được 3 – 4 triệu đồng/tháng làm sao báo hiếu; hay bỏ vài chục triệu đồng để xin việc nhưng làm lương cao lắm là 3 triệu đồng/tháng, bao nhiêu năm mới có dư được khoản tiền đã bỏ ra chạy chọt xin việc; bỏ 7.900.000 đồng mua bộ sản phẩm của công ty, vừa có thể trở thành nhà phân phối của công ty, lại có thể để cho cha mẹ dùng… Chỉ 7.900.000 đồng, sau 1 năm lương đã đạt ít nhất là 20 triệu đồng/tháng sao không làm, hãy là một người tiêu dùng thông minh để làm giàu.

Với những chiêu bài đánh vào tâm lý này, đã có những người không ngần ngại đầu tư với mong muốn đổi đời, song cơ hội làm giàu liệu đó đơn giản?

Sau khi đồng ý gia nhập Công ty TN, nghe những “dự án” của công ty, tôi xin phép về suy nghĩ có nên đóng số tiền mua bộ sản phẩm của công ty hay không, vì sợ thiếu khả năng, thì anh T – nhân viên tư vấn của công ty tiếp tục đánh vào tâm lý: “Nếu em chưa cho mình cơ hội, còn suy nghĩ thì sẽ vào sau nằm tuyến dưới những người vào trước. Tất cả những thành tích phát sinh sau theo sơ đồ nhị phân phía trên, em sẽ không được hưởng.

Nhưng nếu hôm nay, em giữ cho mình vị trí ở đây (PV: mua hàng để giữ vị trí tuyến trên), thành tích phát sinh tuyến dưới, những người vô sau em thì em sẽ được hưởng hết. Nghĩa là không cần biết họ như thế nào, chỉ cần vô sau trong hệ thống là tất cả thành tích phát sinh em được hưởng”. Sau đó, anh ta vẽ ra hàng loạt lợi nhuận “khủng” lên đến 200 triệu đồng/năm, và được hỗ trợ không hoàn lại số tiền 500 triệu đồng nếu mua nhà; 200 triệu đồng nếu mua xe ô tô, và 50 triệu đồng nếu mua xe Honda Vespa.

Thấy tôi có vẻ chưa “thấm”, anh ta lại tiếp tục: “Nếu em muốn, chỉ cần mua một sản phẩm bất kỳ của công ty, hoặc có bao nhiêu tiền thì mua bấy nhiêu tiền. Nếu em mua hôm nay em sẽ được nằm vị trí trên, nếu 2 – 3 ngày sau em mới quyết định mua thì em nằm vị trí phía sau hay ở đâu phía sau thì anh không biết, vì đây là môi trường công bằng”.

Anh ta liên tục giới thiệu, công ty hiện có 44 chi nhánh và hơn 4.000 nhân viên đang làm nhà phân phối, riêng chi nhánh Tây Ninh sẽ bắt đầu làm việc trở lại vào thứ 2 (ngày 21.12.2015) sau khi đưa nhân viên đi hỗ trợ đào tạo ở chi nhánh khác về. Và yêu cầu tôi nhanh chóng mua sản phẩm để trở thành nhà phân phối của công ty, làm việc vào thứ 2, vì “kinh doanh phải nhanh chóng và chớp thời cơ”.

Song điều làm tôi không khỏi hoài nghi, đó chính là yêu cầu đóng phí để học việc và ký hợp đồng thử việc, nhưng tôi không hề được “diện kiến” hồ sơ thử việc như thế nào. Mà giám đốc và nhân viên tư vấn chỉ có một yêu cầu duy nhất với tôi là đóng tiền 10.500.000 đồng, hoặc mua gói sản phẩm trị giá 7.900.000 đồng để trở thành nhà phân phối của công ty.

Điểm chung của các nhân viên và “sếp B.” khi tư vấn cho tôi đều dặn dò một câu là “không được chia sẻ với ai cho đến khi hiểu”, hối thúc đóng tiền mua gói sản phẩm, trở thành đại lý phân phối của công ty và vẽ ra một bức tranh hoa mỹ về thu nhập tiền tỷ trong một thời gian ngắn.

Siết chặt quản lý bán hàng đa cấp

Ngày 29.12.2015, Sở Công Thương Tây Ninh đã ra Công văn số 2490/SCT-QLMT về việc tăng cường quản lý hoạt động bán hàng đa cấp trên địa bàn. Theo đó, sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan tăng cường quản lý, kiểm tra, theo dõi các doanh nghiệp, cá nhân hoạt động kinh doanh đa cấp.

Đồng thời tuyên truyền cho người dân nắm rõ các quy định của pháp luật về bán hàng đa cấp, nhằm khuyến cáo người dân biết rõ và tránh các hành vi như lôi kéo, dụ dỗ, mua chuộc người tham gia, yêu cầu người tham gia phải đặt cọc tiền, phải mua một lượng hàng hoá dưới bất kỳ hình thức nào mới được quyền tham gia vào mạng lưới bán hàng đa cấp, phát triển mạng lưới thành viên hoặc tư vấn tham gia là thành viên mạng lưới bán hàng đa cấp được hưởng các lợi ích khác không đúng quy định của pháp luật; hoặc tư vấn giới thiệu sản phẩm không đúng với tính năng, tác dụng của sản phẩm, gây thiệt hại về kinh tế, có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ người tiêu dùng.

Người tham gia bán hàng đa cấp sau khi ký hợp đồng với công ty phải được công ty tổ chức đào tạo và cấp chứng chỉ, cấp thẻ thành viên mạng lưới bán hàng đa cấp (thẻ) theo mẫu của Bộ Công Thương ban hành. Đồng thời, trong quá trình hoạt động, người tham gia bán hàng đa cấp phải xuất trình thẻ trước khi tiếp thị hoặc bán hàng.

Rõ ràng, đối chiếu với những quy định của Sở Công Thương thì cách làm của Công ty TN là hoàn toàn sai trái.

Vũ Nguyệt