Đoàn giám sát ĐBQH thăm và tặng quà cho một đối tượng chính sách ở thị trấn Tân Biên.

Nhiều người có công còn đứng bên lề

Tại xã Lộc Hưng (huyện Trảng Bàng), theo ghi nhận có 4 trường hợp người có công với cách mạng nhưng đến nay chưa được hưởng chính sách ưu đãi hoặc chỉ hưởng một cách gián đoạn. Chẳng hạn như trường hợp của bà Mai Hồng Phúc, 64 tuổi, ngụ ấp Lộc Phước. Khi đoàn đến thăm, bà Phúc còn đang bận công việc làm thuê trên đồng. Hay tin nhà có khách, bà vội vã chạy về. Trong  câu chuyện với đoàn, bà Phúc kể: “Tôi tham gia Thanh niên Xung phong trong những năm 1965. Hồi đó, tôi hoạt động ở các địa bàn Bàu Đồn, Bông Trang (huyện Gò Dầu) nhưng có lúc sang tận Campuchia”. Cũng theo lời kể, sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, bà Phúc cùng chồng con về tỉnh Đồng Nai làm ăn sinh sống. Công việc làm ăn gặp thất bại, bà Phúc một mình trở lại Tây Ninh và sống ở đây trong nhiều năm qua. Qua nhiều lần di chuyển, bà không còn giữ được giấy tờ, hồ sơ chứng minh mình đã từng tham gia Thanh niên Xung phong. Từ trước đến nay, bà chưa được hưởng chế độ ưu đãi như những đồng đội của mình. Hiện bà Phúc đã có hơn 40 năm tuổi Đảng và đã ở tuổi làm bà nội, bà ngoại nhưng hằng ngày vẫn phải ra đồng làm thuê kiếm sống.

Bà Lương Thị Nở, 60 tuổi, ngụ ấp Lộc Thành là một trường hợp khác. Bà Nở bị nhiễm chất độc hoá học trong thời gian tham gia hoạt động kháng chiến trước kia, hiện cũng đang đứng bên lề các chính sách ưu đãi dành cho người công. Hiện bà Nở mắc bệnh tim và tiểu đường tuýp 2, bà tâm sự: “Tôi yếu rồi, bị mệt thường xuyên. Giờ không thể làm nặng được”. Bà Nở tham gia kháng chiến từ tháng 5.1968, làm du kích tại xã Lộc Hưng. Chồng bà- ông Đặng Văn Thơi cũng tham gia kháng chiến rồi bị thương và bị địch bắt đày ra Côn Đảo. Sau ngày đất nước hoàn toàn giải phóng, chồng bà, được hưởng các chế độ thương binh và tù đày, riêng bản thân bà thì vẫn chưa được hưởng chính sách ưu đãi gì.

Trường hợp của vợ chồng ông Võ Văn Lợi (tên thường gọi là Võ Văn Trắc), 83 tuổi và bà Phạm Thị Trơn, 69 tuổi, ngụ ấp Lộc An cũng tương tự. Cả hai ông bà từng tham gia kháng chiến. Ông Lợi bị nhiễm chất độc hoá học. Người con đầu của ông bà do bị nhiễm chất độc hoá học nên sau khi chào đời chưa được bao lâu đã mất. Người con thứ hai, tên Võ Thị Gấm cũng bị nhiễm chất độc hoá học nên mặc dù đã 37 tuổi rồi mà trí óc vẫn như đứa trẻ mới lên một; suốt ngày chỉ chơi đùa với quả bóng hoặc chú chó nhỏ, ai hỏi gì cũng không trả lời. Còn người con thứ ba của ông bà tên Võ Văn Hiếu, nay 36 tuổi, cũng là nạn nhân của thứ chất độc hoá học hại người, may mắn là anh vẫn còn khả năng đi lại, làm những công việc lao động nhẹ. Ông Lợi đang hưởng chế độ ưu đãi dành cho đối tượng Thanh niên Xung phong, còn chế độ người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học thì chỉ được hưởng đến năm 2005. (Từ năm 2005 đến nay, chế độ này đã bị cắt). 

Đoàn giám sát tiếp xúc với bà Mai Hồng Phúc (phải)- cựu Thanh niên Xung phong, chưa được hưởng chế độ chính sách ưu đãi.

Theo thống kê, chỉ tính riêng đối tượng người hoạt động cách mạng hoặc bị địch bắt tù đày thì huyện Trảng Bàng hiện có đến 8 trường hợp vướng mắc, không lập hồ sơ để hưởng chế độ chính sách ưu đãi được.

Ở huyện Châu Thành cũng có 9 trường hợp người có công với cách mạng chưa được hưởng chế độ, 3 trường hợp đề nghị công nhận danh hiệu Mẹ Việt Nam anh hùng nhưng chưa đủ điều kiện và còn phải xác minh thêm. Theo trình bày của lãnh đạo huyện Châu Thành, hiện nay việc lập hồ sơ phong tặng, truy tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam anh hùng còn gặp nhiều vướng mắc. Trong đó có vướng mắc do việc xác nhận liệt sĩ còn có điều bất hợp lý (liệt sĩ đã có giấy xác nhận hy sinh, giấy báo tử nhưng theo quy định gia đình liệt sĩ vẫn phải làm đơn xin xác nhận thì mới được công nhận!).

Ở huyện Tân Biên, hiện nay còn 3 trường hợp thuộc đối tượng Bà mẹ Việt Nam anh hùng và 1 trường hợp tham gia kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học, suy giảm khả năng lao động đến 81% chưa được hưởng chính sách ưu đãi. Trên địa bàn huyện có nhiều căn nhà tình nghĩa được xây dựng từ năm 1999 đến nay đã xuống cấp, UBND huyện đã lập danh sách, đề nghị cấp trên xem xét, sửa chữa. Bên cạnh đó, việc cấp thẻ bảo hiểm y tế cho các đối tượng chính sách được hưởng một lần hãy còn chậm trễ. Và hiện nay trong huyện vẫn còn 83 gia đình chưa lập hồ sơ để hưởng chế độ thờ cúng liệt sĩ.

Chiều ngày 11.8, đoàn giám sát đã có buổi làm việc với UBND tỉnh về tình hình thực hiện Nghị quyết số 494/NQ-UBTVQH13 (NQ 494) và bước đầu thực hiện Pháp lệnh số 04/2012/UBTVQH13 (PL4), Pháp lệnh số 05/2012/UBTVQH13 (PL5) về chính sách ưu đãi người có công với cách mạng. Theo báo cáo của UBND tỉnh, trong đợt điều chỉnh mức trợ cấp, phụ cấp ưu đãi đối với người có công với cách mạng, đã có 10.345 đối tượng người có công, thân nhân người có công được điều chỉnh và chi trả kịp thời mức trợ cấp theo quy định mới. Theo Đề án Hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở trên địa bàn tỉnh từ nay đến cuối năm 2014, sẽ có 506 căn nhà được xây mới cho đối tượng này. Tỉnh cũng đã điều chỉnh chế độ cho 906 người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học. Đến nay, Tây Ninh đã trợ cấp hằng tháng cho 267 người hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày và đang đề nghị lên trên xét phong tặng, truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng cho 175 trường hợp.

Tìm hướng tháo gỡ

Thực tế cho thấy, việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công theo tinh thần NQ 494, PL4, PL5 còn gặp nhiều khó khăn, trở ngại. Là do hầu hết các đối tượng người có công nay không còn giấy tờ, hồ sơ gốc để chứng minh, không còn người “làm chứng” nên việc hướng dẫn lập thủ tục xét duyệt đề nghị công nhận từ phía ngành chức năng không thể thực hiện được. Từ thực tế nêu trên, UBND tỉnh Tây Ninh đã kiến nghị với Chính phủ và Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) chấp thuận việc tuyên dương danh hiệu “Bà mẹ Việt nam anh hùng” đối với những người có 1 con và chồng là liệt sĩ, kể cả những người đã tái giá nhưng đủ điều kiện thì vẫn xét. Đồng thời tỉnh cũng đề nghị Bộ LĐ-TB&XH, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an có sửa đổi, bổ sung điều kiện xác nhận liệt sĩ đối với những trường hợp hy sinh có ghi tên trong lịch sử Đảng bộ xã, hoặc có giấy chứng nhận của 2 người cùng đơn vị hay cùng trận đánh- để làm cơ sở lập thủ tục, xem xét, xác nhận thương binh, liệt sĩ.

Đối với đối tượng tham gia kháng chiến bị địch bắt tù đày, trong trường hợp không còn giấy tờ gốc và các giấy tờ liên quan thì nên có văn bản bổ sung. Đối với những người từng bị giam giữ tại các nhà tù lớn như Côn Đảo, Phú Quốc… thì Ban Quản lý khu di tích sẽ xác nhận cho họ thay cho hồ sơ gốc. Còn đối với những nhà tù nhỏ, thì dựa vào kết quả xác minh của Công an tỉnh trên cơ sở hồ sơ gốc của chế độ cũ để lại. Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng đề nghị tăng mức trợ cấp một lần đối với những người hoạt động kháng chiến được khen thưởng huân, huy chương (gần 20 năm nay chưa được điều chỉnh). Bên cạnh đó, người hoạt động kháng chiến và người có công giúp đỡ cách mạng được tặng Huy chương Kháng chiến sẽ được hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng. Nhà nước cũng cần có trợ cấp đặc biệt đối với đối tượng thương binh già yếu, cô đơn, bị bệnh tật hiểm nghèo hoặc bệnh nặng kéo dài nhiều năm không có khả năng hồi phục. Việc điều chỉnh nâng mức trợ cấp, phụ cấp đối với người có công với cách mạng được làm đồng bộ với lộ trình điều chỉnh tiền lương của cán bộ công chức. Cuối cùng là đề nghị sớm ban hành văn bản hướng dẫn về tiêu chuẩn, chính sách đối với người làm công tác tại các nghĩa trang liệt sĩ.

Tại buổi làm việc trên, lãnh đạo 3 huyện Tân Biên, Trảng Bàng và Châu Thành cũng đã kiến nghị với đoàn giám sát ĐBQH một số vấn đề như: Nhà nước cần xem xét, nâng mức trợ cấp hằng tháng cho những đối tượng được hưởng chính sách, đặc biệt là mức trợ cấp một lần khi được tặng thưởng Huân chương, Huy chương Kháng chiến (hiện nay là 120.000 đồng/năm tham gia); nâng cao chế độ trợ cấp một lần cho người được uỷ quyền thờ cúng liệt sĩ (hiện là 500.000 đồng/năm); kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương, UBND tỉnh và Sở LĐ-TB&XH kịp thời ban hành quy định về các chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng, đồng thời hướng dẫn cụ thể từng loại đối tượng để cấp huyện, xã thực hiện đúng và đồng nhất. Ngành chức năng cũng nên hướng dẫn cụ thể việc lập hồ sơ cho các đối tượng không có giấy tờ gốc, không có quyết định khi nghỉ việc. Đối với những trường hợp hồ sơ liệt sĩ, thương binh không còn đơn vị cũ thì cho bổ sung thêm xác nhận của hai nhân chứng từng chung đơn vị cũ; có thể cho tiến hành giám định ADN đối với những trường hợp liệt sĩ chưa rõ danh tính; hỗ trợ kinh phí sửa chữa nhà cho những trường hợp là anh, chị, em ruột của liệt sĩ đã được Nhà nước cấp thẻ thờ cúng liệt sĩ. Một vấn đề đáng được quan tâm kịp thời nữa là có chính sách sửa chữa nhà ở cho đối tượng người có công với cách mạng, vì một số ngôi nhà tình nghĩa đã xây trước đây giờ đã xuống cấp. Tỉnh cần đẩy nhanh tiến độ phân bổ kinh phí xây nhà tình nghĩa năm 2014. Mặt khác, cần nâng mức khám và điều trị bệnh theo chế độ bảo hiểm y tế cho thân nhân người có công, và giám định lại tỷ lệ mất sức lao động cho những người tham gia kháng chiến đang hưởng trợ cấp chất độc hoá học bị bệnh tật phát sinh.

Sau khi lắng nghe các ý kiến phản ánh, đề xuất, ông Lê Minh Trọng- Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ, Trưởng đoàn ĐBQH đã ghi nhận các vấn đề được nêu để làm cơ sở đề xuất trong kỳ họp Quốc hội sắp tới.

Trương Dương