Tại huyện Tân Biên, đoàn thanh tra làm việc với hai hộ kinh doanh, chế biến các mặt hàng nước mắm và tương hột. Đại diện cơ sở chế biến nước mắm cho biết, nguyên liệu làm nước mắm được mua ở ngoài tỉnh.

Trên cơ sở nguyên liệu đã được sơ chế, cơ sở chỉ điều chế, “nêm nếm” lại sao cho hợp khẩu vị. Theo đánh giá của đoàn, cơ sở này chưa tuân thủ chặt chẽ quy trình sản xuất. Việc tuân thủ quy trình có thể diễn giải như sau: khi nhập nguyên liệu về thì yêu cầu đầu tiên là có nhà kho để chứa. Vị trí chứa đựng nguyên liệu phải đặt ở ngoài cùng theo trình tự không gian.

Bước thứ hai, nhà sản xuất tiến hành chế biến (pha chế). Tại khâu pha chế này phải có hệ thống xử lý nước thải. Bước tiếp theo là đóng gói sản phẩm, dán nhãn hàng hoá. Việc thực hiện đúng quy trình nhằm bảo đảm sản phẩm được sản xuất trong môi trường sạch sẽ, an toàn cho người sử dụng.

Tuy nhiên, căn cứ vào hiện trạng thì chủ cơ sở chế biến nước mắm ở Tân Biên chưa làm đúng quy định. Bởi khâu đóng gói, dán nhãn hàng hoá (tức khâu sau cùng) lại được bố trí ở giữa, trong khi nguyên liệu nhập về và nơi chế biến lại lưu trữ ở hai đầu (trước và sau nhà). Các dụng cụ dùng để điều chế nước mắm như can nhựa, lu… được đặt cạnh tường… nhà vệ sinh.

Do chế biến nước mắm nên không khí tại nơi sản xuất (cũng là chỗ ở của gia đình) tương đối nặng mùi. Một điều đáng lưu ý nữa là trong quá trình chế biến nước mắm, chủ cơ sở có sử dụng một số chất phụ gia không ghi xuất xứ.

Các thành viên trong đoàn thanh tra đã nhắc nhở chủ cơ sở sớm tách hẳn khu sản xuất với nơi sinh hoạt của gia đình, đồng thời phải sớm hoàn thiện hồ sơ bảo vệ môi trường và xây dựng hệ thống xử lý nước thải.

Tại một cơ sở sản xuất mặt hàng tương hột, đoàn thanh tra ghi nhận môi trường vệ sinh sạch sẽ. Tuy nhiên, các thành viên trong đoàn cũng yêu cầu chủ cơ sở lưu ý việc bảo quản sản phẩm tương hột và vấn đề xử lý nước thải.

Tại huyện Tân Châu, đoàn thanh tra làm việc với hai cơ sở sản xuất, chế biến cà phê và chả lụa. Theo ghi nhận của đoàn, cơ sở chế biến cà phê còn có sai sót trong việc ghi thời gian sản xuất và thời hạn sử dụng.

Việc mua nguyên liệu đầu vào chưa có chứng từ đầy đủ, quy trình sản xuất chưa hợp lý, chưa theo đúng hướng một chiều. “Đồ nghề” chế biến cà phê của cơ sở chưa bảo đảm vệ sinh, người lao động chưa được trang bị đồ bảo hộ lao động. Việc bảo quản nguyên liệu cũng như thành phẩm chưa đúng quy cách (để gần sát mặt đất trong khi quy định phải cách 60cm).

Kiểm tra cơ sở chế biến chả lụa, đoàn nhận thấy cơ sở sản xuất có giấy phép kinh doanh nhưng một số giấy tờ khác đã hết hạn sử dụng. Nơi sản xuất chưa bảo đảm vệ sinh, khu sản xuất chưa tách biệt với khu sinh hoạt.

Đáng lưu ý là nguyên liệu làm chả lụa và chất phụ gia đều không có chứng từ. Cơ sở cũng chưa có bản cam kết bảo vệ môi trường. Sau khi đoàn thanh tra nhắc nhở, chủ cơ sở cam kết sẽ khắc phục, hoàn thiện các loại hồ sơ trong thời gian 6 tháng.

Tại huyện Dương Minh Châu, khi đoàn đến kiểm tra một cơ sở chế biến tàu hủ ở chợ Cầu Khởi, chủ cơ sở không có mặt tại nơi chế biến. Theo lời ông Chủ tịch UBND xã Cầu Khởi, cơ sở sản xuất này hoạt động từ những năm 90 của thế kỷ trước, mặc dù chủ cơ sở không đăng ký kinh doanh cũng không nộp thuế. Chính quyền địa phương nhiều lần kiểm tra, nhắc nhở nhưng chủ cơ sở không chấp hành, luôn tìm cách né tránh, không hợp tác.

Đại diện Trung tâm Y tế huyện Dương Minh Châu cũng cho biết, đã tiến hành kiểm tra cơ sở sản xuất tàu hủ nói trên mấy lần nhưng… không lần nào kiểm tra được! Kết luận của đoàn thanh tra: cơ sở sản xuất tàu hủ chợ Cầu Khởi không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, vi phạm nhiều quy định về kinh doanh, chế biến.

Lãnh đạo đoàn đề nghị chính quyền địa phương đóng cửa cơ sở này cho đến khi cơ sở khắc phục xong toàn bộ các vấn đề vi phạm. Có thể nói ngắn gọn về cơ sở sản xuất tàu hủ này là… mất vệ sinh chưa từng thấy! Nơi sản xuất và nơi bày bán thực hiện chung một chỗ trông vừa chật chội vừa bẩn thỉu.

Nguyên liệu chế biến tàu hủ, chất đốt, dầu chiên… để vương vãi, lộn xộn. Không cần qua kiểm nghiệm, chỉ quan sát bằng mắt thường cũng đủ… phát sợ về món ăn được nhiều người, đặc biệt là những người ăn chay lựa chọn.

An toàn vệ sinh thực phẩm là một câu chuyện dài và có lẽ không có hồi kết. Đây là một vấn nạn thuộc dạng nói mãi vẫn không cũ. Có thể thấy những hiện tượng vi phạm quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm hình như đã vượt quá khả năng kiểm soát của các cơ quan chức năng.

Có những sản phẩm ngay trong quá trình sản xuất đã mất vệ sinh rồi! Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, dây chuyền sản xuất lạc hậu, cách chế biến bằng thủ công theo kiểu lấy công làm lời… khiến cho sản phẩm không đạt chất lượng trước khi tới tay người tiêu dùng. Bên cạnh đó còn phải nói đến ý thức, lương tâm của nhà sản xuất, vì lợi nhuận mà nhiều cơ sở bất chấp tất cả.

Về phía các cơ quan chức năng, có một điều cần nói: khi đi thanh tra, kiểm tra đều có lấy mẫu để kiểm nghiệm, song kết quả kiểm nghiệm thế nào- dường như ít thấy công bố đúng thời hạn, thậm chí không công bố. Vậy nên cũng xuất hiện tâm lý hoài nghi trong dư luận rằng có thanh tra, kiểm tra mãi cũng vậy thôi! Xuân thu nhị kỳ, vài lần thanh tra, kiểm tra rồi tình hình cũng… đâu vào đó.

Tại đợt thanh tra vừa qua, lãnh đạo Chi cục Quản lý chất lượng NLTHS khẳng định sẽ sớm công bố công khai trên các phương tiện truyền thông về kết quả kiểm nghiệm các mẫu thực phẩm. Hy vọng điều đó sẽ đem lại những tác dụng thiết thực.

VIỆT ĐÔNG