Cách đây 76 năm, trong khí thế sôi sục của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, ngày 19/8/1949, Bộ Tổng tư lệnh Quân đội quốc gia Việt Nam quyết định thành lập Trung đoàn 174. 

Đây là 1 trong 4 Trung đoàn chủ lực Bộ Tổng tư lệnh. Lực lượng được tuyển chọn từ các đơn vị bộ đội địa phương tại chiến khu Việt Bắc. Cán bộ, chiến sĩ phần lớn là con em các dân tộc thuộc 3 tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn nên gọi là Trung đoàn Cao – Bắc – Lạng.

Trung đoàn là một trong những đơn vị chủ công đánh địch trên chiến trường Việt Bắc. Trận tấn công cứ điểm Đông Khê được Đại tướng Võ Nguyên Giáp điện khen: “Đây là trận đánh công kiên hiệu quả, hiệu suất diệt địch cao của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 174”. Tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, Trung đoàn đảm nhiệm đánh chiếm đồi A1, cứ điểm mạnh, quan trọng trong tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Từ trong chiến đấu, xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân của Trung đoàn dũng cảm hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, lập nên những chiến công vang dội, tiêu biểu như các Anh hùng Lực lượng vũ trang (LLVT) Nhân dân: Bế Văn Đàn, La Văn Cầu, Lý Văn Mưu, Nông Văn Vương, Đàm Văn Ngụy, Triệu Viết Báo,… góp phần quan trọng vào chiến công của quân và dân cả nước trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Năm 1964, Trung đoàn được giao nhiệm vụ cùng với một số đơn vị Quân khu 3, Quân khu Tây Bắc phối hợp LLVT nước bạn Lào tiến hành giải phóng Sầm Nưa và bảo vệ địa bàn Hứa Mường, một vị trí quan trọng ở sát Sầm Nưa – thủ đô kháng chiến của Lào. Đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần củng cố tình đoàn kết liên minh chiến đấu của hai nước Việt – Lào.

Năm 1967, Trung đoàn (với phiên hiệu Đoàn A1) vượt Trường Sơn vào chiến trường miền Nam. Tại mặt trận Tây Nguyên, Trung đoàn được sáp nhập vào đội hình chiến đấu của Sư đoàn 1, lập công xuất sắc ở Đắc Tô, Tân Cảnh, Đắc Bét, Kon Tum. Tại chiến trường Đông Nam Bộ, Trung đoàn tham gia nhiều trận đánh đạt hiệu suất cao trong chiến dịch Tây Ninh – Bình Long; tác chiến trên địa bàn Tây Ninh tập kích vào sân bay Thiện Ngôn, phục kích tại cầu Cần Đăng, cơ động chiến đấu trên địa bàn huyện Dương Minh Châu và huyện Gò Dầu.

Cuối năm 1968, Trung đoàn được biên chế trong đội hình của Sư đoàn 5 – đơn vị chủ lực của Miền. Trung đoàn cùng các đơn vị của Sư đoàn 5 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chia cắt chiến dịch đường số 4, tiến công giải phóng nhiều địa phương của tỉnh Long An, tỉnh Mỹ Tho, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Tháng 9/1977, Trung đoàn nhận lệnh ra biên giới chiến đấu bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế. Trải qua 10 năm liên tục chiến đấu giúp bạn Campuchia, mặc dù xa sự hỗ trợ của hậu phương, nhưng cán bộ, chiến sĩ đoàn kết, dũng cảm, lập thành tích xuất sắc.

Tháng 9/1989, Bộ tư lệnh Quân khu 7 quyết định chuyển Trung đoàn 174 về Bộ CHQS tỉnh Tây Ninh và sáp nhập Tiểu đoàn 14 (đơn vị chủ lực đầu tiên của tỉnh Tây Ninh) vào Trung đoàn 174.

Tháng 4/2020, Trung đoàn được Bộ CHQS tỉnh Tây Ninh giao nhiệm vụ tiếp nhận nhiệm vụ sau khi Trường Quân sự tỉnh giải thể. Từ đây, Trung đoàn thực hiện nhiệm vụ quản lý, huấn luyện dự bị động viên, chiến sĩ mới; huấn luyện bổ túc sĩ quan dự bị cấp đại đội, huấn luyện nâng cao lực lượng dân quân thường trực; giáo dục kiến thức quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên các trường trên địa bàn tỉnh; đăng cai phục vụ Hội đồng giáo dục quốc phòng và an ninh quân khu, tỉnh tổ chức bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng 2, 3, 4; sẵn sàng cơ động xử lý mọi tình huống khi có lệnh Bộ CHQS tỉnh.

Trải qua 76 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đoàn kết, mưu trí, dũng cảm chiến đấu, xây đắp nên truyền thống “Đoàn kết, trung dũng, vượt mọi khó khăn, đánh thắng mọi kẻ thù, hoàn thành mọi nhiệm vụ”. Với nhiều chiến công xuất sắc, Trung đoàn 174 vinh dự được 2 lần phong tặng Anh hùng LLVT Nhân dân và nhiều phần thưởng, danh hiệu cao quý khác.

Thế hệ cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 174 hôm nay luôn nỗ lực thi đua huấn luyện giỏi, rèn luyện nghiêm, tăng gia sản xuất hiệu quả, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội, gắn bó mật thiết với cấp ủy, chính quyền và Nhân dân, xây dựng đơn vị an toàn gắn với địa bàn an toàn, xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, gắn với đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao./.

Huy Thường