Với khả năng biến văn bản thành video kèm hiệu ứng âm thanh, lời thoại, tiếng động... VEO 3 được ví như một “phép màu công nghệ” giúp trí tưởng tượng của con người trở thành hiện thực chỉ trong vài phút. Tuy nhiên, đằng sau sự phấn khích ấy, những câu hỏi về trách nhiệm, đạo đức và nguy cơ lạm dụng đang ngày càng trở nên cấp thiết.

Bước tiến thần tốc của Gen AI

Trong cuộc đua công nghệ trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Gen AI), mỗi ngày trôi qua đều đánh dấu những bước phát triển đáng kinh ngạc. Sự xuất hiện của VEO 3 là lời đáp mạnh mẽ của Google trước làn sóng cạnh tranh từ các công cụ AI khác như Sora, Runway hay Pika. Điều khiến VEO 3 gây tiếng vang lớn nằm ở khả năng tạo video sống động từ văn bản, với hình ảnh, lời thoại và âm thanh tự nhiên như trong phim hoạt hình ngắn chuyên nghiệp.

Trong khi các mô hình trước đây chỉ dừng lại ở việc tạo video không tiếng hoặc có nhạc nền đơn giản, VEO 3 cho phép tạo ra các tình huống có lời thoại giữa nhân vật, tiếng động vật, hiệu ứng môi trường… mà không cần kỹ thuật hậu kỳ phức tạp. Một vài đoạn văn mô tả, vài phút chờ đợi, là người dùng đã có ngay một sản phẩm gần như hoàn chỉnh.

Người dùng Việt đặc biệt hào hứng với khả năng mô phỏng khung cảnh Việt Nam, từ cánh đồng quê cho tới chợ nổi miền Tây, phố cổ Hội An hay vùng cao Tây Bắc. Sự hiện diện của bản sắc Việt trong sản phẩm AI khiến nhiều người thấy gần gũi, thân thuộc và thích thú. Điều mà trước đây dường như chỉ xuất hiện trong phim tài liệu hoặc các sản phẩm chuyên nghiệp, nay ai cũng có thể làm được.

Từ phấn khích đến hỗn loạn

Việc tạo video chưa bao giờ dễ đến thế. Chính điều này dẫn tới một thực tế mạng xã hội nhanh chóng bị lấp đầy bởi hàng loạt video vô nghĩa, gây tranh cãi hoặc mang mục đích gây sốc để câu view.

Trào lưu dùng VEO 3 để làm nội dung quảng cáo cửa hàng, mô phỏng nhân vật hư cấu nói những lời thô tục, tạo kịch bản giật gân… đang bùng nổ. Dù có yếu tố hài hước, nhiều sản phẩm lại phản cảm, sai lệch hoặc thậm chí xuyên tạc, gây hoang mang dư luận.

Không ít người chia sẻ thủ thuật dùng VEO 3 kết hợp các phần mềm ghép mặt, giả giọng để tạo video “chơi khăm” bạn bè. Nhưng từ trêu đùa đến công kích cá nhân chỉ cách nhau một ranh giới rất mong manh. Có những video tưởng chừng vô hại nhưng lại khiến người trong cuộc cảm thấy tổn thương, hiểu lầm hoặc bị xúc phạm danh dự.

Công nghệ không phân biệt giữa đùa vui và hành vi xâm phạm. AI chỉ thực hiện điều người dùng yêu cầu, nhưng hậu quả để lại thì không phải lúc nào cũng dễ kiểm soát.

Một video giả mạo lan truyền trên mạng có thể gây thiệt hại về danh tiếng, công việc, thậm chí làm tan vỡ các mối quan hệ cá nhân. Trong một thế giới mà “thật - giả” đan xen khó lường, việc phân biệt đâu là sản phẩm chân thực càng trở nên nan giải.

Vấn đề đáng lo nằm ở chỗ, nhiều người vẫn chưa có nhận thức đầy đủ về quyền riêng tư trong môi trường số. Họ dễ dàng sử dụng hình ảnh người khác, giọng nói của người thân, thậm chí là dữ liệu cá nhân để lồng ghép vào video mà không xin phép, với lý do “chỉ là vui thôi”. Nhưng sự tiện lợi không thể là lý do để hợp thức hoá hành vi thiếu trách nhiệm.

Ở một số quốc gia, hành vi sử dụng AI để giả mạo hình ảnh, lời nói đã bị luật pháp xử lý nghiêm ngặt. Còn tại Việt Nam, khung pháp lý cho các tình huống tương tự vẫn còn khá mỏng.

Khi công cụ ngày càng mạnh mẽ, dễ tiếp cận, nguy cơ lạm dụng càng cao. Và nếu không có quy định cụ thể, hậu quả sẽ rất khó lường, từ tin giả, lừa đảo cho tới xúc phạm danh dự, bôi nhọ người khác.

Không ai phủ nhận tiềm năng tích cực của VEO 3 trong giáo dục, truyền thông, nghệ thuật hay giải trí. Một giáo viên có thể dùng VEO 3 để minh hoạ bài giảng sinh động.

Một nhóm bạn trẻ có thể tạo phim ngắn kể câu chuyện của cộng đồng mình. Một tổ chức phi lợi nhuận có thể dùng video AI để lan toả thông điệp tích cực. Nhưng để điều đó diễn ra hiệu quả, cần một cộng đồng sử dụng công nghệ một cách văn minh và có đạo đức.

Lan Anh