Thiếu nguồn nhân lực chuyên môn

Theo nhận định của Liên minh HTX, các HTX đang thiếu hụt đội ngũ cán bộ trẻ kế thừa có trình độ chuyên môn và tâm huyết để phát huy vai trò của HTX trong tập hợp thành viên, tổ chức phát triển sản xuất kinh tế tập thể.

Hiện toàn tỉnh có 94 HTX với hơn 48.500 thành viên, trong đó có 76 HTX hoạt động theo Luật HTX 2012. Tuy nhiên, chỉ có 10% HTX hoạt động có hiệu quả, khoảng 70% HTX hoạt động trung bình, số còn lại hoạt động kém hiệu quả. Dự kiến sắp tới sẽ tiến hành giải thể tự nguyện, bắt buộc đối với 18 HTX chưa chuyển đổi theo luật mới.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng chưa nâng cao được chất lượng hoạt động các HTX, trong đó có vấn đề trình độ cán bộ quản lý HTX còn nhiều hạn chế. Theo kết quả nghiên cứu, điều tra của Liên minh HTX tỉnh năm 2012, trình độ học vấn bình quân của các cán bộ Ban chủ nhiệm HTX mới tới… lớp 8. Từ đó, cán bộ quản lý HTX điều hành công việc rất lúng túng, thiếu định hướng hoạt động, chưa chủ động xây dựng kế hoạch hoạt động sản xuất kinh doanh, phát triển thị trường. Đối với một số HTX đã chuyển đổi, đăng ký lại hoạt động theo luật mới, nhất là các HTX lĩnh vực nông nghiệp chưa có sự đổi mới phương thức hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp. Hầu hết chỉ mới dừng lại ở khâu cung ứng dịch vụ đầu vào như giống, phân bón, chăm sóc... dẫn đến HTX hoạt động kém hiệu quả kéo dài.

Thu hoạch rau quả tại HTX RAT Long Mỹ, xã Long Thành Bắc.

Đây cũng là thực trạng chung của hệ thống HTX trong tỉnh, luôn trong tình trạng thiếu người có năng lực. Những cán bộ cũ có kinh nghiệm nhưng kiến thức để tiếp cận với cái mới còn hạn chế, nhất là việc tiếp cận với các chính sách mới. Đồng thời, kiến thức về những vấn đề cốt lõi như vốn quỹ, tài sản, đất đai, công nợ… cũng hụt hẫng nhiều. Vì thế, Ban chủ nhiệm chưa thể mở rộng liên doanh, liên kết với doanh nghiệp hoặc các HTX khác để tiêu thụ sản phẩm tạo thành chuỗi liên kết trong sản xuất nông nghiệp.

Bên cạnh đó, đa số cán bộ quản lý HTX nông nghiệp đều lớn tuổi (theo số liệu điều tra năm 2012, tuổi đời bình quân của cán bộ quản lý HTX là 51 tuổi), trình độ chuyên môn nghiệp vụ yếu và thiếu, khả năng tiếp cận khoa học, công nghệ còn nhiều hạn chế, nên không mạnh dạn mở rộng ngành nghề kinh doanh, thụ động trong việc tìm đầu ra cho sản phẩm.

Một cán bộ quản lý HTX sản xuất rau an toàn trên địa bàn huyện Hoà Thành cho biết, lực lượng lao động có chuyên môn kỹ thuật, có trình độ tại HTX hiện đang thiếu trầm trọng, các xã viên HTX đều là nông dân. Người có trình độ cao đẳng, đại học không có. Mặt khác, HTX có mời những lao động trẻ, có học vấn, trình độ chuyên môn về làm việc nhưng không ai về, ngay cả con em xã viên. Nguyên nhân của thực trạng này là thu nhập tại HTX không cao, không ổn định nên rất khó thu hút lao động có trình độ cao về làm việc. Đa phần các lao động trẻ có trình độ, tay nghề đều đã chọn làm ở các công ty, doanh nghiệp có thu nhập cao hơn.

Ông Nguyễn Thanh Bình- Giám đốc HTX rau an toàn Long Mỹ, xã Long Thành Bắc, huyện Hoà Thành cho biết, hiện HTX có 16 thành viên, đều xuất thân từ nông dân, một số được bà con xã viên tín nhiệm bầu vào Ban quản trị nên làm việc chủ yếu dựa trên kinh nghiệm, thiếu sự năng động và khả năng tiếp cận, ứng dụng khoa học, công nghệ- nhất là công nghệ thông tin nên khó đạt hiệu quả cao trong công việc. Hiện tại, HTX rất muốn tuyển thêm cán bộ trẻ có trình độ, năng lực vào làm việc nhưng vẫn không tuyển được.

Chăm sóc rau tại HTX RAT Long Mỹ, xã Long Thành Bắc, huyện Hoà Thành.

Theo ông Bình, trong cơ chế thị trường hiện nay, nếu đồng vốn được coi là cánh cửa mở ra sự phát triển cho HTX thì chìa khóa mở cánh cửa đó chính là nguồn nhân lực. Tuy nhiên, lớp trẻ năng động, được đào tạo bài bản lại không mặn mà với công việc tại HTX do chưa có chính sách hỗ trợ, thu hút hợp lý. Để khắc phục khó khăn này và để chuẩn bị cho tương lai lâu dài, HTX Rau an toàn Long Mỹ đã tài trợ chi phí đưa con của một xã viên đi học đại học, với mong muốn em sẽ giữ vị trí kế toán trưởng của HTX sau này.

Cần những chính sách ưu đãi

Cán bộ quản lý HTX được coi là nhân tố quan trọng nhất có ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển HTX. Trong cơ chế thị trường với sự cạnh tranh mạnh mẽ như hiện nay, để tổ chức sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả, chỉ có kinh nghiệm là chưa đủ. Người cán bộ quản lý HTX cần có trình độ chuyên môn sâu, nắm bắt kịp các chính sách của Nhà nước, nhạy bén với thị trường để có thể xây dựng phương án hoạt động khả thi và hiệu quả.

Được biết, vừa qua, Liên minh HTX tỉnh đã trình UBND tỉnh Kế hoạch hỗ trợ phát triển HTX trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020. Theo đó, tổng kinh phí hỗ trợ các HTX trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020 hơn 114 tỷ đồng nhằm khuyến khích, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển HTX mới, tác động trực tiếp vào sản xuất, kinh doanh của các đơn vị kinh tế tập thể thành viên; tăng cường tính tự chủ, khai thác tối đa tiềm năng lợi thế của HTX, nâng cao hơn nữa vai trò của HTX với sự phát triển bảo đảm an sinh xã hội của tỉnh; Tăng cường năng lực cạnh tranh của kinh tế hộ, đặc biệt là kinh tế hộ nông dân và các cơ sở sản xuất, kinh doanh quy mô vừa và nhỏ trong điều kiện cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế.

Sản xuất mặt hàng mây tre tại HTX mây tre số 2, xã Long Thành Nam.

Theo kế hoạch, tỉnh sẽ hỗ trợ 40 sinh viên tốt nghiệp đại học đúng chuyên ngành theo nhu cầu của HTX, trong thời hạn 5 năm làm việc tại các HTX trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, đảm trách các chức danh quản lý điều hành và chuyên môn kỹ thuật. Để nâng cao trình độ năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý HTX, hằng năm, ngoài nguồn vốn hỗ trợ của Trung ương, tỉnh đều bố trí thêm kinh phí để tổ chức các lớp bồi dưỡng, đào tạo cán bộ quản lý HTX. Trung bình mỗi năm có 11 lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ HTX; từ 10 -15 cán bộ quản lý, thành viên làm công việc chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ HTX được hỗ trợ đào tạo dài hạn. Đồng thời, UBND tỉnh đã chỉ đạo Liên minh HTX tỉnh chủ trì phối hợp với các sở, ngành xây dựng kế hoạch thí điểm mô hình đưa sinh viên mới tốt nghiệp đại học về làm việc tại HTX có thời hạn.

Hy vọng những chính sách cụ thể này sẽ thu hút và nâng cao được chất lượng nguồn nhân lực cho khu vực kinh tế tập thể, tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý trẻ có trình độ, kỹ năng nghề nghiệp.

THANH NHI